De Kapelleboom staat op de plek naast de afgebroken kapel die gesticht is door de bewoners van Kasteel Doorwerth. Het verhaal gaat dat de boom er al stond toen de kapel werd gesticht. Waarschijnlijk klopt dit niet want als je bij de Heeder Linde kijkt die misschien wel 800 tot 1000 jaar oud is, dan zie je dat die boom aan de voet een omtrek heeft van ruim 15 meter. Kijk eens op het internet naar afbeeldingen en dan zie je dat oude lindes heel breed kunnen zijn, de huidige Kapelleboom is zo 2 tot 4 keer kleiner.
laatste update: okt 2024
home
De motte wordt door kasteelheer Berend van Dorenweerd en zijn zoon Hendrick van Dorenweerd in steen herbouwd. Rond 1400 wordt de motte uitgebreid met een kelder-keuken, slaapkamer en een woonkamer. Ergens na 1400 krijgt kasteelheer Robert Dorenweerd (1340 - 1411) en zijn vrouw Jutta Van Asperen toestemming van de bisschop om een mis op te dragen met een draagbaar altaar. Hun dochter Agnes (1385-1419) sticht rond 1419-1425 een kapel (*1) aan de Holleweg te Doorwerth. Dit blijkt uit opgravingen in 1922-1923. De kapel aan de Holleweg, wordt bediend door de pastoor van Laag-Wolfheze.
De kapel is van steen, zeg zon 3 bij 3,8 meter (*3) en wordt gebouwd op de Heelsumse Enk aan de kruising van de Oosterbeekseweg en de weg naar de capelle , nu de Holleweg in Doorwerth. Oudere naam voor de Oosterbeekseweg: "den Heer Weg".
De locatie van de kapel aan de Holleweg lag toen centraal tussen kasteel Doorwerth en de bebouwing aan de Fonteinallee, het Hof te Seelbeek (*4) (het tegenwoordige Heveadorp) en de dorpen: Heelsum, Heteren en Laag-Wolfheze. Het huidige Doorwerth, boven op de stuwwal bestond toen nog niet. Dit dorp ontstond eerst na 1923, toen de Van der Molenallee werd aangelegd.
Met deze naam wordt een eeuwenoude lindeboom aangeduid die te vinden is aan de zuidgrens van het huidige dorp Doorwerth. Deze boom moet er al in de 15e eeuw hebben gestaan en wel vlakbij de aldaar in 1425 gebouwde kapel.
De boom staat iets zuidoostelijk van de locatie waar de Spechtlaan en de Holleweg beginnen en waar de Oude Oosterbeekseweg deze plaats kruist. Op deze plaats bereikt de stuwwal zijn hoogste punt en verder ligt hier in de buurt een cluster oude grafheuvels. De Kapelleboom is een Hollandse linde (Tilia × europaea) en staat als monumentale boom hier beschreven. Ook het gebrek aan onderhoud van Staatsbosbeheer is er beschreven.
De
kapelleboom is aan het eind van de Spechtlaan in Doorwerth te vinden.
Kenmerkend voor een lindeboom is de opslag aan de voet van de boom.
Veel lindes zijn hol aan de binnenkant. Ook bij de kapelleboom is dit
te zien als je eromheen loopt. De kapel aan de Holleweg wordt een parochiekerk. Voor zover thans bekend zijn in het kerspel Wolfheze twee kapellen ontstaan, de een in het eerste kwart van de 15e eeuw in Doorwerth, de andere ca. 100 jaar later in Heelsum. In beide gevallen is het initiatief uitgegaan van het huis Doorwerth .. (Henk Jansen)
De kapel in Doorwerth, zal na de ingebruikname van de kerk te Heelsum minder zijn gebruikt. In 1684 als Charlotte Amélie hertogin de la Trémoille op Kasteel Doorwerth komt wonen, maakt ze als Hugenote een kapel in het Kasteel. Deze kapel is dus Protestants geweest. De Kapel aan de Holleweg is waarschijnlijk in het midden - eind van de 17e eeuw gesloopt, daar ze sinds de Reformatie geen dienst meer deed.
foto van de achterkant, het gazon is tussen de boom en de twee flats aan de Kapelleboom.
Door: Jhr. Mr. H. R. A. LAMAN TRIP. Vereniging Gelre 1924 XXVII
"Bij het beschouwen van de kaart der heerlijkheid Doorwerth, door Bernard Kempinck in 1616 vervaardigd, aanwezig op het Rijksarchief te Arnhem, had het mijne aandacht getrokken, dat aldaar op het punt van samenkomst van den weg naar de Capelle" en den Oosterbeekschen weg eene kapel staat aangegeven. Deze weg naar de Capelle", aanvangende aan de oostzijde van de herberg de Zalmen" en gaande in noordelijke richting bergopwaarts, is tegenwoordig bekend onder den naam van Holle weg", terwijl ongeveer op de plaats, waar eenmaal deze kapel moet hebben gestaan, thans een groote lindeboom van hoogen ouderdom wordt aangetroffen. Nog heden ten dage is deze boom in den omtrek algemeen bekend als de Kapelleboom". Nadat de toestemming daartoe door den grondeigenaar, den heer J. J. A. A. baron van Pallandt, met de meeste bereidwilligheid verleend was, begon ik in den winter van 1922/23 op deze plaats mijn "onderzoek naar de overblijfselen der kapel. Aanvankelijk leverden de opgravingen en peilingen slechts eene hoeveelheid puin en leien op, welk materiaal echter wel het vermoeden opwekte, dat op deze plaats eenmaal een vrij groot bouwwerk moet hebben gestaan. Bij verder onderzoek werd vervolgens op een diepte van circa 0.40 M onder de tegenwoordige bodemoppervlakte een soort van bestrating van groote baksteenen gevonden, ter oppervlakte van circa 2 M bij 3 M. Aangezien op de bovenzijde van deze baksteenen nog al wat kalk aanwezig was en ook enkele fragmenten van roode estrikken daarbij werden gevonden, is het niet onmogelijk, dat op deze z.g. bestrating een vloer moeten hebben gerust.
In het verlengde van deze fundeering, op een diepte van ongeveer 0.40 M en op een afstand van ± 1.75 M ten oosten daarvan, werd een vrij groote gemetselde steenklomp aangetroffen, welke echter door de aanwezigheid van eenen verharden weg, aan andere eigenaren toebehoorende, niet verder kon worden ontgraven. Vrij zeker strekt echter deze steenmassa zich onder den verharden weg nog verder noordwaarts uit. Ongeveer 3 M ten zuiden van deze steenmassa werd zeer dicht onder de tegenwoordige bodemoppervlakte een dergelijke gemetselde massa gevonden, breed l M en zich in noordelijke richting onder den verharden weg voortzettende. Ook bleek uit het nog aanwezig zijn van de onderste laag steenen, dat deze steenmassa zich eertijds omtrent 1,5 M in zuidelijke richting moet hebben uitgestrekt. De tot dus verre aan het licht gekomen brokstukken geven helaas geen volledig beeld van den omvang en de gedaante van het bouwwerk. Van belang is echter, dat de plaats , waar deze kapel, welke na het in gebruik nemen der kerk te Heelsum omstreeks 1517 geen dienst meer deed, in verval geraakte en in den loop der tijden geheel verdween, gestaan heeft, thans is teruggevonden. Een onderzoek ten noorden van het door mij gevondene, gelegen onder den verharden grintweg, waartoe mijne opgraving zich niet kon uitstrekken, zal hoogstwaarschijnlijk nog wel meer aan het licht brengen. Het bereikte resultaat schijnt mij niettemin belangrijk genoeg om daarvan mededeeling te doen".
In Doorwerth gebruikt men de naam "Kapelleboom" ook, om er een buurt mee aan te duiden. Men heeft het dan niet over de boom zelf maar over de directe omgeving met twee flats, garageboxen, park en de straat Kapelleboom.
Monumentale bomen
Er groeit een nieuwe boom aan de binnenkant.
Als je bij de Kapelleboom staat, zie je ook een informatiebord en twee ongeveer vierduizend jaar oude grafheuvels.
Naast de kruising van de Spechtlaan met de Oude Oosterbeekseweg, de Holleweg en de Dunolaan in Doorwerth. Alle wegen zijn voet- fietspaden behalve de Spechtlaan.
Vanaf kasteel Doorwerth via de Holleweg richting Doorwerth om. De Kapelleboom staat rechts aan het einde van de Holleweg, haaks op de Spechtlaan in Doorwerth. (ongeveer 1 kilometer)
In Doorwerth aan het eind van de Spechtlaan op de kruising met de Oude Oosterbeekseweg en de Holleweg.
De Kapelleboom is als Doorwerthse linde misschien de enige boom in Nederland waar een straat naar is vernoemd: Kapelleboom, 6865 AR/W Doorwerth.
De kapel was in het verleden bereikbaar via het Kerkpad tussen Driel (met een voetveer), het kasteel en de kapel.
(*1) De eerste kapel, gebouwd omstreeks 1425, wordt voorafgegaan door een "gezinskapel". Omstreeks 1432 geeft de Utrechtse bisschop Frederik III Van Blankenheim toestemming aan Robert Van Doorwerth en zijn vrouw Jutte Van Asperen om in hunne woning de mis te doen opdragen op een draagbaar altaar en de mis, die in eene met het interdict getroffen kerk met gesloten deuren wordt opgedragen bij te wonen. Ook krijgt het echtpaar vergunning om voor de tijd van een jaar een priester tot biechtvader aan te stellen. (Henk Jansen)
(*2) In 1425 stichtte Robertus van Dorenweert echter een kapel aan de Holleweg ten zuiden van de Oude Oosterbeekseweg. De Kapelleboom herinnert hier nog aan. Wikipedia.
(*3) In de tekst staat ">30 m 2 38" (Henk Jansen)
Waarschijnlijk is dit door OCR verminkt.
(*4) Aan de bovenloop van de Seelbeek, ter plaatse van het tegenwoordige Heveadorp, verdween de Seelbeekhof. De hof wordt al genoemd in 839, bestond nog in de 15e eeuw, maar is nadien verlaten. In 1459 stond in de omgeving een tweede hof, die vóór 1643 eveneens is verlaten (Het Veluwse Sprengenlandschap)
(*5) pagina 47 voetnoot, Bewogen Stenen, Kontrast, 2011.
De Cappel (midden boven) op een kaart uit 1712
foto van de achterkant, je ziet de twee flats aan de Kapelleboom op de achtergrond.
2021
Hoe moeilijk is rekenen? Silvia Blom heeft waarschijnlijk gewoon gelijk met haar opmerking dat de boom bijna 200 jaar oud is. 2021 - 1836 = 185 jaar.
De Gelderlander
2022: mede dankzij 5 dorpen in't groen, zal een loot begin 2022 blijven staan. Wordt er deze winter aan gewerkt, of is men de toezegging door Staatsbosbeheer vergeten?
We zijn weer een onderhoudseizoen verder. Zie niet dat er enig onderhoud aan gedaan is. Geen idee wat te doen, maar het ziet het voor mij niet uit.
Het gebrek aan onderhoud van Staatsbosbeheer is hier beschreven.
http://www.monumentaltrees.com
Doorwerth Boerderijtje bij Kapelleboom Ansichtkaart
De magistrale bomen van de Veluwezoom