Kerkpad Doorwerth

Kerkpad, c.q veerweg en de oude veerstoep home	Hans Braakhuis laatste update: april 2023
Een kerkpad is een smal voetpad, waarover men onder andere 's zondags naar de kerk liep. Deze voetpaden heten daarom kerkpaden. Het Doorwerths kerkpad is ook nu nog te herkennen aan de Meidoornhagen. Bij het Kasteel geven de Meidoornhagen ook de grenzen van het erf voor de voormalige pachters (boeren) aan. Het kerkpad, bij het Kasteel de Veerweg genoemd, sluit aan op het verdwenen voetveer over de Nederrijn. Zodat je van Driel middels de Doorwerthse Hoek aan de Drielse Rijndijk naar Laag Wolfheze kon. Vanaf de veerstoep liep je langs het Kasteel over de Holleweg en dan de (Oude) Kasteelweg, naar de verdwenen Kapel bij de Kappelleboom in Doorwerth, of daarvoor naar de verdwenen Kerk in het verdwenen Oud Wolfheze. De kerk in Wolfheze stond er al rond het jaar 1000. Het kerkpad zou dus net zo oud kunnen zijn, net als bij Oosterbeek - Driel. Ook daar was een kerk-pont. Het Waardmanhuis op de plattegrond hiernaast is verdwenen rond 1900. Op de dijk rond het Kasteel staat wel een informatiebord over de terp die er nog goed te zien is. Het veerhuis aan de overkant van de Nederrijn is verdwenen. Er was ook een kerkpad van het kasteel naar het Kerkje op de Heuvel in Heelsum. Het veerhuis is volgens Th. Steenaart en G. Maassen gebouwd rond 1620. Hou oud? Het Gelders Landschap en Kasteelen geeft aan dat kasteel Doorwerth er al in 1260 was. Daar zijn schriftelijke bewijzen voor. Dat sluit dus niet uit dat het kasteel ouder zou kunnen zijn.	naar een kaart van Reuvens uit 1870 Doorwerth Er is al een kerkpad in rond het jaar 1000 als de Oude Kerk in Oosterbeek begint. De kerk in Laag Wolfheze is er ook rond het jaar 1000. Bediende, Heelsum, Heveadorp, Wolfheze en waarom dan ook niet Heteren, Driel. In de boeken van Jansen wordt deze veronderstelling verder uitgewerkt.
De terp waarop de boerderij (Waardmanshuis) en schuur stonden is nog goed te zien. Loop de Veerweg op en je kunt zien dat de terp hoger is dan de moestuin van het Kasteel. opname uit 2014 vanaf het Veerpad	opname uit 2015, vanaf de dijk rond het kasteel

bron van deze foto: Oud Wageningen.Het veerhuis wordt kapot geschoten rond 1 oktober 1944, evenal het Kasteel, de Zalmen, het Jagershuis en vrijwel het gehele dorp Doorwerth aan de Fonteinallee.	Het verdwenen veerhuis aan de zuidzijde van de Nederrijn. De lokatie is ten noord-oosten van de voormalige steenfabriek, herkenbaar aan de ruïne. Door de bouw van de stuw bij Driel tussen 1964 en 1970 is de plek geheel verdwenen. Daar waar nu de sluizen zijn was vroeger de stroombedding van de Nederrijn, ten zuiden daarvan ligt nu de bedding van het stuwgedeelte en dat is allemaal uitgegraven. Destijds behoorde dat grondgebied ook tot de gemeente Doorwerth. Tegenwoordig is het Driel, gemeente Overbetuwe. Het Veerhuis komt al voor op kaarten vanaf 1616. Theo Driessen (bewoner van het Jagershuis onderaan de Italiaanseweg kruising Fonteinallee) schrijft (september 1944) in een brief: "De dag daarop zagen we hoe het veerhuis en ook de steenfabriek in brand werden geschoten". In zijn dagboek schrijft Driessen: Onder al die bedrijven door worden wij verschrikt door het in brand schieten, zichtbaar van uit ons huis, door middel van vurige granaten die wij op hun weg geheel kunnen volgen, van het oude karakteristieke Doorwerthse Veerhuis. Het gaat in een oogwenk in vlammen op en de grote boom is weldra een laaiende fakkel. (22 september 1944) Het veerhuis bij kasteel Doorwerth: naar een tekening van Pieter de With, circa 1660-1690
Waarschijnlijk hetzelfde veerhuis voor het veer van Heteren Driel, naar Heelsum en Doorwerth. Let op de bomen en de vorm van het huis.
Kijk voor de aardigheid eens op: Maps. Je ziet de Kasteelweg in Doorwerth. Naar het Noorden zie je een pad naar Wolfheze (oude Kasteelweg) aansluitend op de Heelsumseweg. Naar het zuiden zie je in het verlengde van de Kasteelweg de Spechtlaan, de lokatie van de Kapelleboom en dan rechtdoor naar het Kasteel Doorwerth en het voetveer over de Nederrijn. Het pad dat hierboven ook beschreven is. Bij Wolfheze was een knooppunt (net ten oosten van het viaduct over de N783) Tot aan ongeveer 1650 kon je met paard en wagen op "de Weg naer Utrecht", vroeger "Heerwech" of "Openen wech", of later "Schelmseweg". Nu heet deze weg "Oude Kloosterweg". Het is een klein stukje van de oude Hessenweg van Münster - Arnhem - Utrecht. Het graven van de sprengen voor de Wolfhezerbeek / Heelsumsebeek, de aanleg van de Italiaanseweg rond 1840 en de A50 in 1972 heeft gemaakt dat er niets meer terug te vinden is van het kerkpad tussen de Heelsumseweg Wolfheze en de Kasteelweg Doorwerth. Aan te nemen is dat het kerkpad vanaf het veer aan de de Nederrijn vrijwel recht naar de Kapel van het Kasteel in Doorwerth liep en (voor 1400) dan nog verder rechtdoor naar de verdwenen kerk in het verdwenen dorp Laag Wolfheze. Alleen bij de stuwwal omlaag naar het beekdal in Wolfheze was er knik naar links om via het Stratius Rondeel bij de kerk te komen 1. De kerk in Wolfheze zal vermoedelijk gebouwd zijn rond het jaar 1000, het begin van de kerstening in deze omgeving. Het veerpad zal dan ook wel 1000 jaar oud zijn. Door de zandafgravingen vanaf 1630 aan de stuwwal ten behoeve van Kasteel Doorwerth (en later de ophoging van de Fonteinallee), is het kerkpad van de Veerweg naar de Kapel van het Kasteel in Doorwerth grotendeels verdwenen. Nadien zal de Holleweg gebruikt zijn. "Michiels wijst op een kaart uit 1668 waarop de Wolffheeser Kerckwech staat die voert van Doorwerth naar het godshuis in Wolfheze. De kasteelbewoners hebben de Holle Weg genomen om dan op de Oosterbeekse weg een kaarsrecht naar het noorden lopende weg te nemen (nu de Kasteelweg), die via het Kousenhuisje direct naar de kerk leidt. Ook dit traject is nog goed herkenbaar in het veld". uit: Oud-Wolfheze, Kerspel en dorp 1 zie de kaart op pagina 150 van het boek van Ruud Schaafsma, De Renkumse en Heelsumse beekdalen 2012. Video: Verdwenen dorp Wolfheze: Spannendegeschiedenis.nl 2010
Op een kaart van Geelkerken (GA 5128 1632 39) uit 1631- een processtuk van het Hof van Gelre-, staat er aan de Drielse kant een steiger in de Rijn getekend. Op het GA vond ik de volgende brief: 2898-357. In deze brief van G. Maassen (gemeentearchief Renkum) aan de Drielse historieschrijver Th. Essers schrijft Maasen dat ook de heer Th. Steenaart, onderzoeker van de geschiedenis van de heerlijkheid Doorwerth, van mening is dat het veer dateert uit het begin van de 17e eeuw. H.K.
Opname uit november 2016. Op de horizon is de ruïne van de steenfabriek de Korevaar zichtbaar. Het pad is in 2014 laatstelijk gerenoveerd. De terp van de boederij achter het kasteel is aan de rechterkant wel zichtbaar, maar in het echt zie je die terp in 3D, dan is het veel duidelijker. Op de dijk achter het kasteel staat ook een informatiebordje.
Het bekendste kerkpad in de omgeving van Kasteel Doorwerth is het nog steeds bestaande Kerkpad in Oosterbeek. Als je zoekt naar Kerkpad en Oosterbeek, dan vindt je vele beschrijvingen van het Kerkpad naar de kerk in Oosterbeek. Het Oosterbeekse kerkpad sluit via de Veerweg aan op het Drielseveer. Dit kerkpad werd tot aan de Middeleeuwen gebruikt door de inwoners van Driel om de kerk in Oosterbeek te bezoeken. En niet alleen de kerk. In de directe omgeving van de kerk waren de winkels en cafés van Oosterbeek. Het centrum van Oosterbeek dus. Dit centrum (tegenwoordig Benedendorp) is verdwenen in 1944 en 1945. Tijdens de slag bij Arnhem in september 1944 was het oude centrum het middelpunt van de oorlogshandelingen. Tot aan de bevrijding van Nederland in 1945 was de Nederrijn het front van de Duitse bezetter. Het gebied ten zuiden van de Rijn (tot aan Driel) is bevrijd vanaf september 1944. http://www.oudekerkoosterbeek.nl http://nl.wikipedia.org/wiki/Oude_Kerk_%28Oosterbeek%29 Het Kerkpad in Oosterbeek is het pad dat van het Drielse veer(weg) rechtstreeks naar de oude Hervormde kerk (Benedendorpseweg) leidt. Voor al in de 15e eeuw gold voor de Drielse parochianen deze kortste weg als kerkpad. Toen Driel nog geen eigen kerk bezat (het kreeg deze eerst in 1470) werd in Oosterbeek gekerkt. Het veer is lange tijd kerkelijk bezit geweest. Het Kerkpad is in 2015 gerenoveerd.	situatie begin 2015.