Hans Braakhuis

home
Het graf van Mw. Carré - de Gast

bijgewerkt in sept 2024
Het verdwenen graf.

Samenvatting: Volgens de krantenberichten is Mw. Carré - de Gast met de nodig pracht en praal begraven; haar legaat voor een eeuwigdurend graf is door de gemeente Renkum aanvaard. Ze wordt begraven op de toen Nieuwe Begraafplaats in Oosterbeek, maar daar is dit graf niet te vinden. Ga je nu zoeken dan meldt de website van de Fangman begraafplaats dat Mw. Carré - de Gast in het armendeel (D) van de begraafplaats zou liggen? Er klopt iets niet.
Cornelia Adriana de Gast

Een straatarme en alleenstaande moeder, Adriana de Gast, geeft haar zesjarige dochtertje Cornelia voor tien jaar mee aan Christian Traugott Gärtner, directeur van een rondreizend circus. Gärtner belooft Cornelia een goede opvoeding te geven en haar te leren lezen en schrijven. De moeder zal ‘altijd de vrijheid hebben’ om haar dochtertje te komen bezoeken. Adriana hoopte haar dochtertje op deze manier een betere toekomst te geven. Het is een in onze ogen wat ongewone stap, maar in die tijd werd het vaker gedaan. En soms pakte het wonderwel goed uit. Zoals bij Cornelia, die zich onder haar artiestennaam Kätchen Gärtner zou ontwikkelen tot een van de beste circusamazones van Europa. Ze trouwde op achttienjarige leeftijd met paardenkunstenaar/paardenfluisteraar Wilhelm Carré. Ze kregen twee zoons. Oscar, de oudste en grondlegger van het theater Carré aan de Amstel, en een paar jaar later Adolf.

Wilhelm Carré, die werd geboren in 1817, stamt uit een oud circusgeslacht. Zijn vader Joseph, afkomstig uit het Oost-Pruisische Rössel (nu het Poolse Reszel) reisde rond met een circus genaamd ‘Künstler-Familie J. Carré’, met koorddansers, acrobaten en dressuur- en rijkunsten op paarden. Wilhelm, de oudste zoon, treedt al jong op, samen met zijn twee jongere broers en twee zusjes. Hij is een talent als paardenkunstenaar en leert behalve dressuur en kunstrijden ook de voltige (het op en van een dravend paard springen) en de bareback (acrobatiek op een paard zonder zadel).
Na het overlijden van zijn moeder Maria Carré-Kästner in 1840 worden Wihelm en zijn broers en zussen ondergebracht bij het circus van Rudolph Brilloff. Deze is een paardenkunstenaar met een grote reputatie en bij hem leert Wilhelm nog beter de kneepjes van het vak. Brilloff legde zich toe op de zogenaamde paardenpantomime: drama’s ontleend aan de Griekse mythologie of de geschiedenis. Bij Brillof leerde Wilhelm ook Kätchen Gärtner kennen. Zij was gracieus en beeldschoon en als kunstrijdster gespecialiseerd geraakt in het panneaurijden: dans en acrobatiek op een ronddravend paard, dat is voorzien van een breed, plat zadel, panneau genoemd.

Kätchen en Wilhelm trouwen in 1842 en monsteren een jaar later aan bij het circus van de Italiaanse Alessandro ‘Il Furioso’ Guerra. Ze maken een succesvol tournee door Rusland, Oostenrijk en Duitsland. Ze hebben daarnaast gastoptredens in het circus van Eduard Wollschläger, dat beurtelings in Berlijn en Amsterdam optreedt. En met dit circus, tijdens de jaarlijkse kermis op het Amstelveld, vertonen zij hun kunsten voor het eerst aan een Nederlands publiek.

bron: Stads Archief Amsterdam
Mevrouw Cornelia Adriana de Gast, geboren 2 mei 1824 - Rotterdam, overleden 25 dec 1908 in Oosterbeek, zonder beroep.

Cornelia Adriana de Gast (Kätchen), geboren op 2 mei 1824 te Rotterdam.
Overledene Cornelia Adriana de Gast, 84 jaar oud, 25 dec 1908 zonder beroep
gehuwd 6 december 1842, Nordhausen, Thüringen, Deutschland, met Carl Theodor Wilhelm Wilhelm Carré 1817-1873
Hogeschoolrijdster, circusartieste.
kinderen:
M Adolf Carré †
V Milanie Carré †
M Oscar Carré 1846-1911 (bekend van Circus Theater Carré in Amsterdam)

https://gw.geneanet.org/hennysavenije?lang=nl&n=de+gast&oc=0&p=cornelia+adriana

https://genealogy.henny-savenije.pe.kr/tng/familygroup.php?familyID=F217487&tree=savenije
  
https://theaterencyclopedie.nl/wiki/Wilhelm_Carr%C3%A9

Helaas, met de zoekmachine https://www.wiewaswie.nl is Mw. Carré - de Gast niet te vinden.
Carré
Oscar Carré te midden van zijn familie. De dame, achter het meisje met de witte jurk, is de beroemde hogeschoolrjjdster Kätchen Carré, vooral bekend als: „Madame Blanche”. Of te wel mw Carré - de Gast.
Heeft Mw Carré - de Gast een poos bij haar zoon Oscar Carré op een buiten in Hees bij Nijmegen gewoond?

Volgens de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 09-08-1883 woont Oscar op dat moment al in Nijmegen.

"De Heer Oscar Carré directeur van het Koninklijk Nederlandsch circus Carré, heeft te Hees, bij Nijmegen, een villa aangekocht, waar hij zich metterwoon zal vestigen". Het nieuws van den dag 05-08-1901

In augustus 1901 kocht Oscar Carré de villa Welgelegen, op de hoek Voorstadslaan - Dorpsstraat (Schependomlaan) en in de directe omgeving een boerderij en grond voor een manege. Naast Café Juliana aan de Dorpsstraat liet Carré een grote manege bouwen voor maar liefst honderd paarden.
Er zijn aanwijzingen dat mevr. Carré in 1897 nog in Wiesbaden woonde. Eerst na 1900 woont zij in een villa te Oosterbeek. In de Oosterbeekse adresboeken is betrokkene niet te vinden onder de naam Carré of de Gast.

Het Renkums bevolkingsregister aanwezig in het gemeentehuis op het landgoed Bato’s wijk, is verloren gegaan in februari - maart 1945. De bevolking (en dus ook de brandweer) was vanaf eind september 1944 (airborne) geëvacueerd, en vanwege beschietingen vat het gemeentehuis brand en brand geheel uit.
De overlijdensakte is hiernaast te vinden:

Te lezen is dat Mw. de Gast in Oosterbeek woonde. De aangifte is gedaan op 26 december 1908 (2de kerstdag, bij de gemeente kun je altijd terecht). En de aangifte is gedaan door de heer P.C. KNIPSCHEER  en de heer L. RUSTENHOVEN, de gemeente veldwachter.

bron
Carré
Carre de Gast
Uit de Begraafboeken begraafplaats Fangmanweg en algemene begraafplaats zuid Van Limburg Stirumweg te Oosterbeek, 1856-heden. 3 delen, Gelders Archief 616 1856-1915.
Met dank aan Geert Maassen om naar de begraafboeken te zoeken.
Nog een vraag: waar is 31, 46 en 47? Want dat is dan de plek waar het graf zou moeten zijn (geweest)
Heb niet kunnen vinden wanneer Mw. Carré - de Gast naar Oosterbeek is verhuisd. Ook niet waar ze exact gewoond heeft.

Carré
Adolf Carré zoon van Oscar Carré. Overleden in Nijmegen. Uit 1903.

Mw Carré - de Gast woont in maart 1903 kennelijk al in Oosterbeek.
Carré

Op 5 mei 1904 viert Mw. Carré - de Gast haar tachtigste verjaardag.

Vermoedelijk woonde mw Carré - de Gast ergens aan de Dreijenseweg op Waldfrieden? De begrafenisstoet gaat over de Dreijenseweg naar de destijds Nieuwe Begraafplaats. Aan de huidige Van Limburg Stirumweg, Oosterbeek.Ten tijde van het overlijden van Mw. Carré - de Gast waren er geen andere woningen aan de Dreijenseweg. De woning aan de Dreijenseweg 19, zou volgens de BAG gebouwd zijn in 1904. Dan kan ze daar in 1903 niet gewoond hebben.

Waldfrieden1893
Carre Oosterbeek
Hier wordt de Dreijenscheweg genoemd; De courant 30 12 1908

"Gistermiddag had op de Nieuwe Begraafplaats te Oosterbeek de teraardebestelling plaats van wijlen mevrouw C. A. Carré—De Gast, weduwe van den bekenden circusdirecteur Wilhelm Carré, op 84-jarigen leeftijd te Oosterbeek overleden.
De lijkkoets, getrokken door vier paarden, was met bloemstukken behangen. Aan het graf riep de oudste kleinzoon, de heer Maximiliaan Carré, namens de familie, de overledene een „rust zacht" toe. De heer Oscar Carré was wegens ziekte verhinderd aanwezig te zijn. De begrafenis geschiedde geheel overeenkomstig de aanwijzingen, door de overledene twee jaar voor haar dood gegeven. De zwart eikenhouten lijkkist, waarin een looden, waarin zij rust, werd in Duitschland vervaardigd en is geheel volgens hetzelfde model vervaardigd als die waarin haar echtgenoot werd begraven".

Uit de Provinciale Geldersche en Nijmeegsche courant 31-12-1908
Uit de Oosterbeeksche courant 2-1-1909. Overgenomen van een micro fiche.

In den nacht van 24 op 25 Dec, is alhier in hoogen ouderdom (84 jaren) overleden de moeder van den heer Oscar Carré, Mevrouw Wilhelm Carré, geb. de Gast. Sinds jaren woonde zij te Oosterbeek. Dinsdag werd haar stoffelijk overschot alhier met bijzonderen eer ter aarde besteld.

Deze begrafenis had in het dorp zeer de aandacht getrokken en talrijk waren dan ook de belangstellenden die mede grafwaarts gingen. Op den weg welke de stoet volgde en ook op het kerkhof stonden een aantal fotografen om opnamen te doen.

Bij het sterfhuis aan den Dreyenscheweg was een talrijke menigte nieuwsgierigen gevormd.

De lijkwagen, getrokken door vier paarden, met een diender naast elk paard, was met vele bloemstukken behangen. Ook de slippen van het lijkkleed werden door vier lijkdienaren vastgehouden. Achter de lijkwagen gingen vier volgrijtuigen.

De zoon van de overledene, de heer Oscar Carré, was door ziekte verhinderd, bij de plechtigheid tegenwoordig te zijn. Van de familie waren aanwezig drie kleinzoons en een kleindochter: mej. Kätchen Carré. Voorts de executeur - testamentair, de notaris N. Th. Ladenius en verder de zaalmeester van het circus Oscar Carré, de heer Grabbe uit Bonn.

Nadat de zwart eikenhouten lijkkist, van Duitsch model, in de groeve was neergelaten en de bloemstukken op het graf waren geschikt, sprak de heer Maximiliaan Carré in het Duitsch een kort woord waarbij hij namens de verwanten van de overledene een "rust zacht" toeriep. Daarna was de plechtigheid geëindigd.
Carré
Een foto van een gedeelte van de micro fiche. Oosterbeeksche courant 2-1-1909.
In andere berichten is te vinden dat het legaat voor eeuwig durend graf onderhoud reeds twee jaar voor haar overlijden is besproken met de gemeente.
Carré
Uit de Haagsche courant van 27-2-1909
Carre "Bij den Raad der gemeente Renkum is o.m. ingekomen en zal Woensdag worden behandeld eene kennisgeving, dat door wijlen mevr. C. Th. W. Carré, alhier overleden aan de gemeente Renkum is vermaakt een legaat van f 1000, op voorwaarde dat haar graf op het nieuwe kerkhof alhier tot in lengte van dagen van gemeentewege zal worden onderhouden. B. en W. stellen voor het legaat onder de gestelde voorwaarde te aanvaarden en het geld te beleggen". Uit de Arnhemsche courant van 22-02-1909.

Twee keer hetzelfde nieuws. Begraven op het Nieuwe Kerkhof en de gemeente ontvangt een legaat voor eeuwigdurend onderhoud.
Carre
Arnhemsche courant 25 feb 1909
In de Oosterbeeksche courant van 2-1-1909 staat een memoriam over Carré-de Groot, W.
bron.  Bedoeld wordt Mw. Carré - de Gast.

Verslag begrafenis Mw. Carré-de Gast(84) 24/12/1908. Oosterbeeksche Courant 02-01-1909
bron
Oosterbeek: RAADSVERGADERING 28 AUGUSTUS 1913. Oosterbeeksche Courant 30-08-1913 Onderhoud familiegraf Carré Carré
Begraafplaatsen.

De begraafplaats aan de Fangmanweg werd in 1856 in gebruik genomen. Na de opening van de nieuwe algemeene begraafplaats ten noorden van de spoorlijn Arnhem Utrecht in 1899, wordt er op de Fangmanweg vrijwel niet meer begraven.Wel vinden er nog bijzettingen plaats.
Als Mw. Carré - de Gast overlijd in 1908 is het logisch dat ze wordt begraven op de Nieuwe Begraafplaats, tegenwoordig de Algemene Begraafplaats Zuid, Van Limburg Stirumweg Oosterbeek.

Meer over Renkumse begraafplaatsen.

Begraafplaats Fangmanweg
Waar is nu het graf van Mw. Carré de Gast:

Op zoek naar een graf: eigenlijk kom je dan uit bij Online Begraafplaatsen NL
Via de site van Online Begraafplaatsen kom je dan uit bij de begraafplaats aan de Fangmanweg. Waar Mw. Carré - de Gast dan zou liggen, helaas, zonder gegevens.
Carré
Carré Navraag bij de St. Begraafplaats Fangmanweg leerde:
"Zij is begraven in vak D, de afdeling voor armen, drenkelingen, ongeboren en jong gestorven kinderen, kortom: algemene graven. In vak D zijn geen grafstenen aanwezig, het is een grasveld met eikenbomen. Een verklaring voor het begraven in vak D zou zijn, dat zij berooid gestorven is, echter het bericht uit de krant over de 1000 gulden voor onderhoud is daarmee in tegenspraak. Op de begraafplaats aan de Fangmanweg zijn vanaf 1899 geen nieuwe graven meer uitgegeven, op een paar (voor gemeente Renkum belangrijke personen) na. De algemene begraafplaats aan de Van Limburg Stirumweg was al sinds 1899 open, waarom is mevrouw Carré daar niet begraven?". Secretaris Stg. Begraafplaats Fangmanweg Oosterbeek.

Of te wel het graf van mw Carré - de Gast zal niet op de Fangmanweg te vinden zijn. Of een foutje van Begraafplaatsen online of een foutje in de gemeentelijke administratie.
Begraafplaats Fangmanweg
Een stukje van vak D, gebruikt voor personen zonder geld, geen grafsteen. Een strook gras met bomen aan de linkerkant van de begraafplaats, opname 2023.
Een bezoek aan de begraafplaats Zuid.

Mocht van een vriendelijke begraafplaats medewerker de graflijst inzien. Helaas, die graflijst begint in 1945. Oudere graflijsten en een totale brand in het gemeentehuis in het voorjaar van 1945 maken dat verder onderzoek naar graflijsten niet mogelijk zal zijn.
17 januari 2023. "Beste heer Braakhuis, Mevrouw Cornelia Adriana de Gast, komt voor in ons register op de oude begraafplaats van Oosterbeek, Fangmanweg. Op de “nieuwe” begraafplaats van Oosterbeek Zuid, in gebruik genomen op 1899 komt ze, in tegenstelling tot wat het krantenartikel schrijft, niet voor. Begraafplaats Fangmanweg is formeel niet gesloten. Wat de reden is van deze verschuiving kan ik niet  (meer) achterhalen. Gelet op uw verhaal lijkt mij een begrafenis op de “D afdeling” ook niet waarschijnlijk. Welgestelde werden doorgaans begraven de A afdeling. Dit was de klasse afdeling. Het verschil in klasse heeft Gem. Renkum in 2001 afgeschaft. Ondanks het voorkomen van de naam op begraafplaats Fangmanweg kan ik helaas geen plaatsaanduiding geven of andere informatie over het graf van deze vrouw. Met vriendelijke groet, E.V. Strategisch beheerder groen, team Regie & Projecten gemeente Renkum".
Ik neem maar aan dat mw Carré de Gast wel begraven is op de begraafplaats Zuid.
Misschien vanwege de oorlog, misschien vanwege een latere digitalisatie is de begraafplaats aan de Fangmanweg in beeld gekomen. Een foutje is zo gemaakt.
Op zoek naar een grafregister van voor 1945.

Op de begraafplaats Zuid is er geen duidelijk graf te vinden. Is het graf na de bevrijding in 1945 geruimd?
Carré
Delpher

Gelders Archief

BAG
Wilhelm Carré
In de gemeente Heteren kent men een "eeuwig durend" grafrecht. Dan heeft men het over over een grafrecht van 100 jaar. Bij oorlogsslachtoffers wordt die 100 jaar veelal verlengt met 50 jaar. Is dit ook aan de orde in de gemeente Renkum? Zowel op de begraafplaats als in het gemeentehuis werd dit niet genoemd.
op- en aanmerkingen, graag: mail