oorlogsslachtoffers in de gemeente Renkum.

militaire slachtoffers, begraven in de gemeente Renkum

home
Hans Braakhuis

laatste update: april 2024
andere gedeelten over Renkumse oorlogsslachtoffers
inleiding en verantwoording oorlogsmonumenten en plaquettes
oorlogshelden en bijzondere oorlogsgetroffenen de vele namen
begraafplaats Wolfheze sept 1944
In de gemeente Renkum zijn het Airborne Museum en de Airborne begraafplaats, beiden in Oosterbeek, de centrale plekken om meer te weten te komen over de militairen die stierven tijdens de Slag in Oosterbeek, zoals de Slag om Arnhem ook te noemen is. Het werk dat hier gedaan wordt, zal ik niet herhalen. Wel wil ik hieronder de militairen noemen die niet op de Airborne begraafplaatsliggen. Van de Airborne begraafplaats zelf een kleine samenvatting met links.
Mariahof begraafplaats, Groeneweg Renkum

James Michael Gibbons

1919 - overleden in de Gemeente Renkum, 20 september 1944
Zoon van James en Sarah Gibbons.
Hij was gehuwd met Dorothy Gibbons uit Manchester.
Service Number 4537398,

Sergeant James Michael Gibbons,  zat bij het Engelse 156 Battalion 4th Parachute Brigade, Army Air Corps. James Gibbons was sectiecommandant. Gelegerd in Newport Lodge te Melton Mowbray.

"De mannen van het 156 Bataljon vertrekken met 35 Dakota transportvliegtuigen en landen op 18 september 1944 op de Ginkelse Heide. De zweefvliegtuigen met materiaal en bevoorrading voor het 156 Bataljon, landen op Landingzone ‘X’, langs de Telefoonweg. De vracht van deze zweefvliegtuigen: 7 jeeps, 10 trailers met bevoorrading en 2 Bren carriers. Een van die zweefvliegtuigen van het 156 Bataljon werd bestuurd door Louis E. Hagen, schrijver van het boek “Arnhem lift: diary of a glider pilot” uit 1945. Om 14.30 uur is het 156 Bataljon zo goed als compleet op het verzamelpunt. Dit verzamelpunt ligt midden tussen de Duitse troepen. Vechtend proberen Gibbons en de mannen van het 156 Bataljon de Ginkelse heide te verlaten. Om 17.00 uur vertrekt het 156 Bataljon in zuid-oostelijke richting naar de noordkant van de spoorweg, ze zijn eindelijk van de Ginkelse heide af. Om 20.00 uur zijn zij bij station Wolfheze en voegen de voertuigen uit de zweefvliegtuigen met bemanning zich bij het 156 Bataljon. Het 156 Bataljon is compleet; Gibbons en de mannen trekken verder richting Arnhem aan de noordzijde van de spoorlijn. In de avond van de 18e september 1944 om 21.00 uur ondervindt C-Compagnie hevige tegenstand ter hoogte van Mill Hill in Oosterbeek. Er wordt teruggetrokken richting Wolfheze. Ongeveer waar nu de A50 de spoorlijn en het fietspad kruist, op de 19e september 1944 om 03.30 uur, zijn ze daar. In de ochtend om 05.00 uur krijgen de mannen van C-Compagnie opdracht om naar Lichtenbeek op te trekken. Echter om 07.00 uur ondervindt C-Compagnie met Sergeant Gibbons hevige weerstand nabij de Sportlaan op het huidige Papendal. Daar worden ze urenlang tegen gehouden. Om 14.00 uur vormt het 156 Bataljon een basis in het bos bij Papendal. Er worden orders ontvangen om richting Hotel Wolfheze te gaan. C-Compagnie met daarbij Sergeant Gibbons verplaatsen zich via de noordzijde van de spoorlijn. Om 16.00 uur zijn ze bij het tunneltje onder de spoorlijn. Bij het tunneltje is het chaotisch, er vinden zware gevechten plaats. Ze trekken verder en om 19.00 uur zijn ze bij de kruising van het fietspad en de Bilderberglaan. Hier blijven ze tijdens de nacht. C-Compagnie en Sergeant Gibbons, worden tijdens de nacht herhaaldelijk aangevallen. In de ochtend van de 20e september 1944 om 07.00 uur worden er orders ontvangen om verder te trekken richting Hartenstein. C-Compagnie moet zich voegen bij de rest van het 156 Bataljon. Het verzamelpunt is de kruising Wolfhezerweg en de Utrechtseweg. Om 08.00 uur, vlak voordat ze daar aankomen wordt C-Company zwaar aangevallen. Sergeant Gibbons raakt hierbij zwaargewond. Door andere parachutisten wordt gemeld dat Sergeant Gibbons op de Zonneheuvel nabij de watertoren is gesneuveld. Waarschijnlijk wordt hij zwaargewond aangetroffen door leden van de Luchtbeschermingsdienst. Voor verpleging van zijn wonden wordt hij naar Oranje Nassau’s Oord gebracht. De verwondingen zijn zo zwaar dat Sergeant Gibbons eraan bezwijkt. Het is mogelijk dat hoofdzuster N.C. Rombout van Oranje Nassau’s Oord over Sergeant Gibbons schrijft in haar dagboek “Oorlogsdagen”. Want ze noemt in haar gedetailleerde dagboek slechts één overlijden op woensdag 20 september. Ze schrijft erover: “Zeer vele Duitse gewonden kwamen binnen en tevens Engelsen. Een Engelse parachutist overleed zeer kort na aankomst, terwijl een andere een bloedtransfusie kreeg”. De plaatselijke begrafenisondernemer ontfermt zich over de overleden Sergeant James Gibbons. Hij vindt tussen Gibbons zijn persoonlijke spullen een briefje met daarop de wens dat hij in gewijde grond begraven wil worden. De plaatselijke begrafenisondernemer zorgt ervoor dat zijn wens verhoord wordt. Sergeant James Gibbons wordt begraven op de Rooms Katholieke begraafplaats Maria hof in Renkum aan de Groeneweg. Dat is nog steeds zijn rustplaats. Zijn graf is na de oorlog niet geruimd om herbegraven te worden op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek. Zijn wens werd ook na de oorlog gerespecteerd om in gewijde grond te rusten.
Bron van de teksten hier boven: de tentoonstelling in de Renkumse molen in september 2021, verzorgt door vrijwilligers van de molen. Met dank aan Jaap van Genderen.
Andere verhalen:

"James Gibbons served with the 156th Battalion and died near Arnhem, he landed on Ginkel Heath as part of 4th Para. On his body a note was found that his last wishes were that he be buried in conscreated ground. James Gibbons was buried at the R.C.Cemetery at Renkum and is the only Parachute Man in this Cemetery." bron MarketGarden.com

"James Michael Gibbons was a son of James and Sarah Gibbons. He was married to Dorothy Gibbons of Manchester. Gibbons served with No. 10 Platoon, C Company. According to the Roll of Honour, published by the Society of Friends of the Airborne Museum (Jan Hey 1999 and 2011), Gibbons died of wounds in the Oranje Nassau's Oord sanatorium at Wageningen. In his clothes a note was found that he would like to be buried in consecrated ground". bron Warcemetries

James L. Gibbons

In de boeken (Blik Omhoog) van Cor Janse is te lezen op pagina 714: "Sergeant Gibbons is, zo bevestigen enkele para's op de Zonneheuvel gesneuveld (sterfdatum 20/9). Hij ligt (nog steeds) op de Katholieke Begraafplaats in Renkum en er wordt beweerd dat zijn ouders geen toestemming gaven voor overbrenging naar de Airborne-begraafplaats. Maar het valt te betwijfelen of daarvoor in 1945 door de Britse Gravendienst toestemming placht te worden gevraagd. Hoe hij in Renkum terecht is gekomen, is niet bekend (mogelijk opgehaald door de LBD)." HB: Neem aan dat Janse met de Zonneheuvel de lokatie van de watertoren aan de Zonneheuvellaan in Oosterbeek bedoeld. Ten oosten van hotel de Bilderberg.  LBD is de Luchtbeschermingsdienst.

James Michael Gibbons ligt begraven op de Mariahof in Renkum op de eerste rij aan de linker kant. Het graf is bij Renkumers redelijk bekend.

Renkum Gibbons
Mevrouw A. Peelen heeft tot haar overlijden in 2016 steeds bloemen gelegd op het graf van Gibbons.
Begraafplaats Oosterbeek Zuid

Enkele militaire slachtoffers:

Er zijn negen graven van gevallenen uit het Gemenebest, wel gesneuveld in de Tweede Wereldoorlog, niet betrokken bij Market Garden en daarom niet op het Airborne kerkhof begraven. Het betreft de graven van:

RAF, overleden op 15-06-1943:

Sergeant (Nav.) Conrad Alfred Stanley Barnett 1319045, 19 jaar
Sergeant (Nav.) Harry Biggin 1430145, 20 jaar
Sergeant (Pilot) George Stanley Cole 1388306, leeftijd onbekend
Sergeant (Air Bomber) John William Deacon 1535807, 20 jaar
Sergeant (Flt. Engr.) John Perryer Harper 572648, 21 jaar S
Sergeant (Air Gnr.) Harry Robert Rhodes 1038105, 22 jaar
De Lancaster ED432 van 49 Squadron crashte bij Doorwerth, waarbij de volledige bemanning omkwam. 

RAF, overleden op 29-07-1942:

Sergeant (W.Op./Air Gnr.) Alan Aldridge 1314643, 20 jaar
Pilot Officer (Pilot) Verle Marshall Smith 112306, leeftijd onbekend

RAF 15 Sqdn., overleden op 03-02-1943:

Sergeant (Flt. Engr.) Frederick Thomas Lax 573105, leeftijd onbekend.
Oosterbeek begraafplaats Zuid

Al deze Engelse militaire slachtoffers worden niet genoemd in het boek: Roll of Honour, redactie Hey, derde druk.
Airborne Begraafplaats, Van Limburg Stirumweg, Oosterbeek
Direct na september 1944 worden Nederlandse "vrijwilligers" geworven om de lijken van de veelal Britse soldaten te verzamelen in een massagraf aan de Utrechtseweg in Oosterbeek.
Er was in de tuin van Kate ter Horst een massagraf van 65 Britse soldaten. Tony Sheldon heeft het in zijn boek: De verschrikking van de nacht: ooggetuigen van de Slag om Arnhem, over 59 doden.

Medio juni 1945 is er al een eerste herdenking van de oorlogsslachtoffers op de Airborne begraafplaats. In juli 1945 zijn er al 1100 geallieerde graven, zo'n 400 graven hebben dan ook een naam.

Airborne begraafplaats Oosterbeek

De Oosterbeekse bevolking, die na de evacuatie thuis kwam, trof een gebied vol veldgraven aan, soms in hun tuinen. Het verplaatsen van de graven was daarom ook voor hen van belang.

Aanvankelijk waren de graven voorzien van een houten wit kruis.

Op 5 juni 1945, na een bijeenkomst van de gemeente Renkum en luitenant-kolonel Stott van de 21e legergroep werd besloten dat er een Airborne kerkhof zou komen. Vrijwel direct werden door Engelsen de veldgraven geruimd, de lichamen geïdentificeerd en herbegraven op het Airborne kerkhof. In februari 1946 werd de bouw van de Airborne begraafplaats voltooid. Tot 1952 waren de kruisen op de graven gemaakt van hout en zink en deze kruizen zijn vanaf 1952 allemaal vervangen door de huidige  grafstenen. De grond (ereveld) is van het Ministerie van Defensie en in bruikleen gegeven aan de Commonwealth War Graves Commission. Toen in de zomer van 1945 soldaten van de 1st Airborne Division weer in Oosterbeek waren, voor het maken van de film 'Theirs is the Glory', is het idee geboren een jaarlijkse herdenking op de Airborne begraafplaats te houden. De 1e Memorial Service werd gehouden op 25 september 1945 en Nederlandse schoolkinderen legden bloemen op de graven en sindsdien leggen ze elk jaar bloemen.

Er is een database met namen van de personen die begraven liggen op het Airborne kerkhof. Te vinden bij de CWGF

Airborne Kerkhof Oosterbeek
Airborne Kerkhof Oosterbeek

Op de begraafplaats liggen niet alleen Britse soldaten begraven, maar uit Polen, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Nederland. Ze liggen niet als nationaliteit bij elkaar. Een groep Poolse soldaten ligt wel "apart". Niet alleen Polen uit Driel werden naar de locatie bij de hoofdingang van de begraafplaats gebracht. Doch ook stoffelijke overschotten uit Gorinchem, Rhenen, Neerloon, Nijmegen, Eindhoven, St. Michielsgestel, Wijk bij Duurstede en Elst (Utrecht en Gelderland).

En er liggen ook Polen verspreid over de begraafplaats. (link)

Er zijn 8 Nederlandse militairen begraven. Bekend daarvan zijn: Groenewoud, Bakhuis Roozenboom en Swarts. En er zijn 3 graven van medewerkers van de Commonwealth War Graves Commission.

Een kleine 50 meter te noorden van de ingang van het ereveld staat een Air Dispatchers monument.

Airborne kerkhof Oosterbeek

mail