oorlogsmonumenten en plaquettes
home
begonnen 4 mei 2020
bijwerkt in nov 2024
OOSTERBEEK OPRICHTING MONUMENT VOOR GEVALLENEN Er heeft zich een voorlopig comité gevormd, dat plannen heeft voor oprichting van een monument ter nagedachtenis van de in de oorlogsjaren gevallenen. In het voorlopig comité hebben zitting genomen de heer W. Bijlsma, voorzitter; J. Blokhuis, Schelmseweg 13, tel. 444, secretaris; C. H. Karssen, penningmeester (ook deze functieverdeling is voorlopig), G. J. W. van Beek, H. C. J. Erkens, M. Kuit en R. Post. De voorbereidende werkzaamheden namen een aanvang.
Weet iemand of dit monument er gekomen is?
Is het monument uit 1954 hieronder het resultaat?
De bronzen plaquette van de beeldhouwer F. H. Hoevenagel zal in de in de toekomst geplaatst worden in de hal van het nieuwe raadhuis.
Wie heeft er een kopie van deze oorkonde?
De herdenkingsstenen waren aanvankelijk te vinden bij de Sonnenberg, later (wanneer ?, na 1964) zijn ze verhuist naar de toren van het Gemeentehuis in Oosterbeek.
5 mei 1954: Op het landgoed „De Sonnebergh” in Oosterbeek is gisteravond voorts een monument onthuld ter nagedachtenis aan alle inwoners, die in de jaren 1940—’45 zijn gevallen. Hun namen staan vermeld op een oorkonde die in het monument is ingemetseld.
"De beeldhouwer J. Maris, te Heumen — kleinzoon van Jacob Maris, den grooten landschapschilder — geassisteerd door architect H. W. Wesselink te Oosterbeek, heeft nabij Hartenstein, het befaamde hoofdkwartier van maj.-gen. Urquhart, het monument ontworpen dat van den herroïschen doch tragischen strijd getuigt. In het vier meter hooge basement van Etringer tufsteen zijn vier episoden uit dien strijd gebeeldhouwd in symbolische figuren. Op een zijde is de grootsche landing gesymboliseerd, op een andere zijde de geisoleerde positie, waarin de soldaten kwamen te verkeeren. Weer een andere zijde vertoont den illegalen burger, die den strijders den weg wijst. De vierde zijde is de hierboven afgebeelde: De hulp der burgers aan de gewonden. Veler gedachten zullen bij het beschouwen van deze voorstelling gaan naar het hotel „de Tafelberg", waar zoovele mannen en vrouwen van Oosterbeek hun taak van menschenliefde verrichtten en waar nog een jonge verpleegster gedood werd en een andere ernstig gewond. Nu wacht de zuil nog op bekroning. De Centrale Commissie voor oorlogs-monumenten zou de voorkeur geven aan het Airborneembleem, het vliegende ros met den speerwerper. Evenwel wenscht de beeldhouwer vast te houden aan zijn ontwerp: Twee Polen en twee Engelschen als wachters en drie figuren van burgers. Vier tufsteenen ornamenten, z.g. spuiters, bekronen thans tijdelijk het monument dat heden wordt onthuld in tegenwoordigheid van H. M. de Koningin en van Maj.-Generaal R. E. Urquhart."
Uit de Arnhemsche courant 17-09-1946
Van de burgerij en bedoeld als dank aan Generaal Urquhart en zijn manschappen. Situatie in 2021.
Plaquette Niet vergeten maar gedenken Deze plaats is de blijvende herinnering aan de ruim 140 overledene burgers die ten gevolge van de Tweede Wereldoorlog het leven lieten. Ze stierven in concentratiekampen, kwamen om in het verzet, vonden de dood door uitputting als gevolg van tewerkstelling in Duitsland, verongelukten door achtergebleven oorlogstuig. Van de Oosterbeekse ingeschrevenen die omkwamen tijdens de Slag om Arnhem vonden hier 32 van hen hun laatste rustplaats. Voor zover hun namen bekend zijn, worden deze in volgorde van overlijdensdatum genoemd.
Rotaryclub Oosterbeek, september 1997.
opname uit 2015, bron Ministerie van Defensie
Arentsma, Maria Agatha, Oosterbeek 28-9-1944
Biesen, Karel Frederik van, Oosterbeek 21-9-1944
Bisdonk, Cornelis, Oosterbeek 21-9-1944
Brummelen, Willem van, Oosterbeek 17-9-1944
Demmink - Pijper, Sophia Johanna (uit Rozendaal), Oosterbeek 22-9-1944
Hendriks, Sander, Oosterbeek 20-9-1944
Jamar - Mattern, Johanna (uit Wolfheze) Wolfheze 22-9-1944
Janssen, Willem, Oosterbeek 25-9-1944
Kemmer, Johannes Jacobus Hendrikus, Oosterbeek 20-9-1944
Kemmer - Vuurman, Cornelia Tielmande, Oosterbeek 20-9-1944
Koch, Fokel Geertrui, Oosterbeek 27-9-1944
Kroon - Bos, Lubberta, Oosterbeek 24-9-1944
Marks, Alexander (uit Arnhem), Oosterbeek 23-9-1944
Meekhof, Gerard, Oosterbeek 19-9-1944
Nachtegaal, Reinder, Wageningen 19-9-1944
Oeijen, Willem Anton van, Oosterbeek 24-9-1944
Reijnvaan, Marij Adelaïde Susanna C. Oosterbeek 24-9-1944
Roeterd, Gerhard, Oosterbeek 23-9-1944
Rusch - ten Böhmer, Johanna Maria, Oosterbeek 16-9-1944
Snijder, Sibilla Hendrika, Oosterbeek 18-9-1944
Top, Johanna Deliana, Oosterbeek 23-9-1944
Vijnck, Joseph van (uit Amsterdam), Oosterbeek 18-9-1944
Vreede, George WillemOosterbeek 20-9-1944
Waart, Gerrit de (uit Zwolle), Heelsum 17-9-1944
Wierstra, Cornelis (uit Den Haag) ?- 9-1944
Willemsen, Albertus, Oosterbeek 17-9-1944
Willemsen, Derk Jan, Oosterbeek 5-6-1945
Willemsen, Hendrikus, Oosterbeek 5-6-1945
Anno november 2015 zijn de stoffelijke overschotten van één onbekende man, één onbekende vrouw en twee geheel onbekenden (waarvan ook het geslacht niet bekend is) in het verzamelgraf aanwezig. De Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht (BIDKL) doet nog steeds onderzoek naar deze 5 onbekende slachtoffers.
In 2019 is het “lint” gerenoveerd. Of er wijzigingen zijn aangebracht?
Van Limburg Stirumweg ongenummerd, 6861 WL Oosterbeek, vanaf de Airborne begraafplaats 250 meter verder naar het noorden Een beetje afgelegen tussen de militaire en de burgerbegraafplaats
het bijzonder mooie monument Air Despatch Memorial voor de 79 gevallenen
van het Air Despatch Squadron, die stierven tijdens de slag om Arnhem.
Geplaatst door Hans Ariëns in 2019.
In 2020 en 2022 zijn meer monumenten met dezelfde vormgeving op verschillende plekken in de gemeente geplaatst. Ze staan altijd op de plek van de moord, of er zo dicht mogelijk in de buurt.
Intussen zijn er monumenten gezet voor:
Barg, Gerrit Hendrik van den
Bisdonk, Cornelis
Bosman, Johan
Evers, Hendrik Jan
Glezer, Albertus Petrus
Glezer, Albertus Petrus.
Hoefnagels, Willebrordus Jacobus Maria
Kelderman, Pieter Johannes
Kemmer, Johannes Jacobus Hendrikus
Kemmer-Vuurman, Cornelia Tielmande
en de personen op Mooi-land hieronder.
tv opnamen Jaap Mons voor Veluwezoom In Beeld
Slachtoffers in Nederlands Indie; 1945 - 1950
De herinneringsplaquette is op verzoek van oud-Indiëgangers opgericht en onthult op 25 april 1997 door burgemeester drs. J.W.A.M. Verlinden en mevrouw Wesseling (moeder van de omgekomen Louis Wesseling).
Louis Wesseling, 14-08-1926, 17-11-1946, Overl. te Soerabaja.
Melis of Nelis Jan Diepeveen, 19-12-1921, 20-05-1946, Overl. te Pesing.
Derk Wolthof, 1921, 04-07-1946, Overl. te Soerabaja,
Albertus Johannes van Kesteren, 1920, 03-04-1947, Overl. te Batavia,
Hendrik Blaauw, 1925, 06-12-1947, Overl. te Tasimalaya,
Teunis van Gelder, 1926, 24-01-1948, Overl. te Bandjar,
Gerrit Geurtsen, 1923, 26-09-1948, Overl. te Semarang,
Gerrit Antoon Welle, 1925, 30-10-1948, Overl. te Lengkongdjaja,
Jan Hubertus Aartsen, 1927, 29-01-1949, Overl. te Sibolga,
Petrus Anthonie Jacobsen, 1927, 05-03-1949, Overl. te Karanggan,
Adolf Petrus Versteegen, 1926, 06-04-1949, Overl. te Djokjakarta,
Clemens Franciscus Maria Ignatius H van Nispen tot Pannerden, 18-11-1923, 08-04-1949, Overl. te Genengan (Java),
Nicolaas Hendrikus Berendsen, 1927, 09-05-1949, Overl. te Keboemen.
Er worden 14 namen op dit monument genoemd. Er zijn echter veel meer slachtoffers. Ga naar mijn overzicht van oorlogsslachtoffers en getroffenen, en zoek daar naar NOI (ctrl-f + NOI), de afkorting voor Nederlands Oost Indië). In begin 2024 zijn er zo rond de 43 namen zo bekend.
Bij personen overleden in Birma en Thailand is het vaak onduidelijk of deze ook een NOI achtergrond hebben. Velen zijn vanuit NOI naar de Birma spoorweg zijn gebracht, en worden niet genoemd op deze plaquette.
De plaquette met de Joodse slachtoffers is gemaakt door de Stichting Heemkunde Renkum.
Geplaatst op 4 mei 2011.
| Heemkunde noemt: | Steenbergen noemt: |
| Wolfheze | |
| Aronstein, Ida | Aronstein, Ida |
| Speelman - Beets, van, Grietje | Speelman - Beets, van, Grietje |
| Coster, (van), Betsy | Coster, (van), Betsy |
| Gottschalk, Gerhard Markus | Gottschalk, Gerhard Markus |
| Gottschalk - Lowenstein, Kätchen Sara | Gottschalk - Lowenstein, Kätchen Sara |
| Mendelsohn, Emil | Mendelsohn, Emil |
| Heelsum | |
| Salomon, Dirk Franz Emil | Salomon, Dirk Franz Emil |
| Salomon, Erich Franz Emil | Salomon, Erich Franz Emil |
| Salomon - Schuller (Schuler), Maggy (Margarete Sara) | Salomon - Schuller (Schuler), Maggy (Margarete Sara) |
| Weinstein, Max | Weinstein, Max |
| Heveadorp | |
| Kahn - Feigelsohn (Fogelsohn), Feiga | Kahn - Feigelsohn (Fogelsohn), Feiga |
| Kahn, dr., Julius | Kahn, dr., Julius |
| Oosterbeek | |
| Godschalk, Jakob | Godschalk, Jakob |
| Godschalk, Johan | Godschalk, Johan |
| Gutherz - Graumann, Doris | Gutherz - Graumann, Doris |
| Gutherz, Leopold | Gutherz, Leopold |
| Dohm - Gutherz, Susanna Felicitas | Dohm - Gutherz, Susanna Felicitas |
| Levie - Maas , Sara | Levie - Maas , Sara |
| Wilmersdörfer - Neu, Jenny | Wilmersdörfer - Neu, Jenny |
| Uhlmann, Fritz | Uhlmann, Fritz |
| Uhlmann, Gerhard Werner | Uhlmann, Gerhard Werner |
| Uhlmann - Wilmersdörfer, Irma | Uhlmann - Wilmersdörfer, Irma |
| Renkum | |
| Cohen, Betje | Cohen, Betje |
| Cohen, Esther | Cohen, Esther |
| Manasse - Hartogsohn, Fanny | Manasse - Hartogsohn, Fanny |
| Manasse, Adolf | wordt niet genoemd |
| Manasse, Eduard Alexander | Manasse, Emanuel Alexander |
| de Vries, S | wordt niet genoemd |
Op het moment van schrijven (sept 2020) zijn er zo'n 88 personen bekent. In m'n overzicht van alle oorlogsslachtoffers, is meer informatie over de persoon te vinden.
Probeer nog uit te zoeken welke criteria en bronnen er door Heemkunde gebruikt zijn. Heb in 2015 geen antwoord gekregen. Voor de schrijfwijze van de namen hou ik soms een andere schrijfwijze aan en noem bv ook de naam van de echtgenoot. En veelal de voornamen en andere schrijfwijzen.
Waarschijnlijk zijn de personen die een andere synagoge bezochten, bv de synagoge in Arnhem, niet genoemd. Dat Steenbergen deze personen niet noemt is logisch, zijn onderzoek ging over Joods Wageningen. Waarschijnlijk zijn niet kerkelijke joden ook niet genoemd.
Adolf Manasse zal gezien zijn handicap niet de Wageningse synagoge bezocht hebben en is vermoedelijk daardoor ook niet door Steenbergen genoemd. Er zijn veel andere Manasses die hier niet genoemd zijn. Zie m'n overzicht van alle oorlogsslachtoffers.
Wie is S. de Vries? Heb er twee gevonden. Sara Cohen - de Vries komt voor in Amsterdam (Joods Monument) en is het dus niet. En de moeder van Esther en Betje Cohen heet Sara Cohen - de Vries. Zelf ken ik haar als oorlogsgestroffene omdat ze in 1941 op 88 jarige is overleden. Zie voor mw Cohen - de Vries m'n overzicht van alle oorlogsslachtoffers.
Er worden 28 namen op dit monument genoemd.
De meeste namen worden ook genoemd in het boek van A.G Steenbergen: Een eerlijcke plaets, uitgegeven in 2002 door Papyrus Wageningen uit Wageningen.
Op 23 september 2021 aangeboden door de Oranje verenigingen.
Is ingemetseld aan de toren van het gemeentehuis in Oosterbeek.
Het monument 'Oosterbeekse Boys' in Oosterbeek (gemeente Renkum) is in 1962 opgericht ter nagedachtenis aan leden van de voetbalvereniging die tijdens de bezettingsjaren door oorlogsgeweld zijn omgekomen.
De tekst op de gedenkplaat luidt:
'VVV OOSTERBEEKSE BOYS
OPGERICHT 13-5-1922
MOGE U HEN DIE ALS TROUW SPORTMAKKER,
DE CLUB ONTVIELEN,
EEN OGENBLIK GEDENKEN'.
Oosterbeekse Boys 4 en 5 mei
Volgens een bericht in de Hoog en Laag van 18-09-1953 is deze steen destijds onthuld.
Tijdens de bombardementen voorafgaand aan de luchtlandingen in het kader van "Market garden" op zondag 17 september 1944 werd Wolfheze, het Ziekenhuis en het Blinden Instituut gebombardeerd. Op de begraafplaats staan twee monumenten. Een voor een massagraf met 51 namen van patiënten en een groter monument met 85 namen van personeel en burgers. Er zijn echter meer oorlogsslachtoffers op deze begraafplaats begraven.
1984
monument voor patiënten in 2018
Op 17 september 2019 was er in Wolfheze een 75 jarige herdenking. Die is via youtube hier te zien. In deze documentaire wordt 87 namen genoemd. Aan verwondingen later overleden, zou het hier in totaal om 97 of 100 personen kunnen gaan. In het boek Vlucht uit Renkum uit 2017, schrijft Ko van der Vooren: Er waren veel slachtoffers: 65 verplegers en 70 krankzinnigen. Samen dus 135 personen.
In een dagboek (toegang 2869 nr. 4 in het Gelders Archief) vond ik: 9 oktober 1944: In Barneveld overleden deze week nog 9 personen! Allen afkomstig uit Wolfheze. Vermoedelijk allen niet begraven op Wolfheze.
oude situatie
monument voor burgers en personeel in 2018
Eind september 1944 werden vele oorlogsslachtoffers bijgezet die bij deze bombardementen op Wolfheze zijn omgekomen. Ergens heeft iemand een keuze gemaakt voor twee monumenten. Een voor de patiënten en een voor Wolfhezer burgers en personeelsleden van het ziekenhuis.
Een vraag: waarom staan niet alle namen op het monument. Er staan ook namen op de rand omlijsting? Elders op deze begraafplaats de twee graven van in Wolfheze gefusilleerde slachtoffers. De oorlogsgraven zijn op deze begraafplaats herkenbaar aan de vlaggenmast in de directe nabijheid.
Er is nog wel wat uit te zoeken. De slachtoffers van het bombardement op 17 september
Waar: Loop de Waterbergseweg af en begin bij de Schelmseweg, hoek Openlucht Museum. Vlak bij de A12 - A50, aan de linkerhand zie je het monument. Een herdenkingsmonument voor personen die al of niet betrokken waren bij de landelijke april - mei stakingen, zijn hier door de Duitsers gefusilleerd. Waaronder meerdere medewerkers van de Heveafabriek in Heveadorp.
Genoemd worden:
(2 mei 1943) Teunis Campagne, Dirk Willem van Vreeswijk, Dirk van Zetten.
(3 mei 1943) Pouwel Dijkstra, Jan Kleefsman, Cornelis Willem Knipscheer, Gerrit Peters, Jacques Mathieu Joseph Quaedvlieg, Willem George Frederik Weimar, Jan Wirfen en Henri Charles Munter
(4 mei 1943) Hendrik Eilander, Lambertus Wilhelmus Hendrikx, Hendrik Jan Kroezen, Bartus Pessink, Hendrik Proper, Jan Tjalkens, Jochem Adam Versteeg
(5 mei 1943) Cornelis Johannes van Emmersloot, Gerardus Marinus van Kampen, Joannes Antonius Walraven
Ook gefusilleerd vanwege de april mei staking te Arnhem, doch onbekend waar: 2 mei 1943:
Teunis Campagne,
Dirk Willem van Vreeswijk,
Dirk van Zetten .
bron
Een verhaal uit de Gelderlander van 1950, Heemkunde Leeuwen
Op 3 mei 1946 bij de fabriek al de eerste herdenking plaats voor de 7 slachtoffers van de april mei stakingen bij de N.V. Vereenigde Nederlandsche Rubberfabriek te Heveadorp. In 1947 werd in de fabriek een bronzen plaquette onthuld, gemaakt door de Oosterbeekse beeldhouwer F. H. Hoefnagel.
Op de plaquette staan de namen van de 7 personen die gefusilleerd zijn naar aanleiding van de april-mei stakingen:
Munter, Henri Charles 6-feb-1900 Meester Cornelis, NOI 3-mei-1943 Arnhem
Dijkstra, Pauwel 29-mrt-1888 Woldendorp 3-mei-1943 Arnhem
Kleefsman, Jan 20-mrt-1915 Sappemeer 3-mei-1943 Arnhem
Peters, Gerrit 14-10-1897 Driel 3-mei-1943 Arnhem
Knipscheer, Cornelis Willem 23-mei-1913 Wageningen 3-mei-1943 Arnhem
Quaedvlieg, Jacques Matheus Josephus 22-jan-1917 Linne 3-mei-1943 Arnhem
Weimar, Willem Georg Frederik 9-okt-1910 Arnhem 3-mei-1943 Arnhem
Aangevuld met drie werknemers die omkwamen in september 1944:
Jurriens, Willem 20-7-1884 Arnhem 17-sep-1944 Arnhem
Rietveld, Bastiaan 15-dec-1912 Sliedrecht 25-sep-1944 Renkum
Bosman, Johan 26-jul-1908 Brummen 15-sep-1944 Wolfheze
Later zijn er de namen bijgezet van Heveanen die omgekomen zijn in concentratiekampen:
Cohen Sopia Hendrika 7-apr-1903 Wageningen 6-mrt-1944 Auschwitz
Kahn, dr. Julius 12-12-1886 Moskou Rusland 23-jul-1943 Sobibor
Salomons, Jacques 1-apr-1902 Hilversum 16-jul-1943 Sobibor
Op 3 mei 1946 werden voor de eerste keer de in 1943 gefusilleerde Hevea fabrieksmedewerkers officieel herdacht. We herkennen op de foto hieronder o.a. directeur Reint Nanko Meijer, burgemeester Talsma van de gemeente Renkum, Gradus Vos, Henk Orsel:
De plaquette heeft aanvankellijk in de Heveafabriek gestaan, daarna mee verhuisd naar de de Vredesteinfabriek in Renkum en kwam vervolgens bij de Stichting voor Heemkunde Renkum terecht. In 2008 werd de plaquette aan de Beeklaan in Heveadorp geplaatst.
Peter van Leeuwen; De dood van rubber, Kontrast 2009.
Stichting Heemkunde Renkum; Schoutambt en Heerlijkheid 3 september 2005
‘Blik omhoog’ Cor Janse
Wageningen 40 - 45
Nijmeegsche courant 04-05-1943
|
|
Geerink Cornelis 6-mei-1912 Zwolle - 17-mei-194 xxxx
Hoefnagels Willebrordus J.M. 28-06-1882 Elst - 21-sep-1944 Oosterbeek
Kahn, dr. Julius 12-12-1886 Moskou - 23-jul-1943 Sobibor Heveadorp
Kahn - Feigelsohn (of Fogelsohn) Feiga 2-11-1884 Luchine Rusland - 23-jul-1943 Sobibor
Zwaan Gerrit 29-11-1890 Angerlo (Zevenaar) - 26-mei-1945 Tilburg
Geerink Cornelis 6-mei-1912 Zwolle 17-mei-1940 xxxxx
Munter Henri Charles 6-feb-1900 Meester Cornelis, NOI 3-mei-1943 Arnhem
Kahn, dr. Julius 12-12-1886 Moskou 23-jul-1943 Sobibor Heveadorp
Kahn - Feigelsohn ( of Fogelsohn) Feiga 2-11-1884 Luchine Rusland 23-jul-1943 Sobibor
Muller Henri C. xxx xxx 18-aug-1943 xxx
Hoog, de Gerben 10-mrt-1920 Engwierum 10-dec-1943 Kanchanaburi, Thailand
Bosman Johan 26-jul-1908 Brummen 15-sep-1944 Wolfheze
Hoefnagels Willebrordus Jacobus Maria 28-06-1882 Elst 21-sep-1944 Oosterbeek
Zwaan Gerrit 29-11-1890 Angerlo (Zevenaar) 26-mei-1945 Tilburg
Wolthof Derk 30-nov-1922 Doorwerth 4-jul-1946 Bobohadu
Nispen tot Pannerden, Jhr. van Clemens F.M. I.H. 18-nov-1923 Groesbeek 8-apr-1949 Genengan
Op 15 april 1994 werd dit monument naar een ontwerp van Joop Haffmans, onthuld door H. van den Born en Cees Burgsteyn. De benodigde gelden werden bijeengebracht door de gemeente, Renkumse inwoners en bedrijven. De vogel die in het water staat symboliseert de herwonnen vrijheid en vrede. De tekst op het voetstuk luidt: 'VREDE VRIJHEID EN RECHT 1940 - 1945'.
In 2010 zag het Europaplein troosteloos uit. Te veel vandalisme. Men vond dat het plein toe was aan een nieuwe inrichting.
De herdenkingsmuur verdween, het beeld van Haffmans verhuisde in 2015 naar de westzijde van het plein. De herdenking op het evenmententerein op 4 mei, bleef.
Deest, van Gerrit Jan 2-nov-1909 Renkum 24-feb-1945 Brackwede Landkreis Bielefeld
Harte, van Jacob Gerrit 10-4-1888 Deventer 30-sep-1944 Wageningen
Streefland Abraham 26-mrt-1906 Renkum 8-mrt-1945 Woeste Hoeve (Apeldoorn)
Valkhof Cornelis 16-jan-1919 Renkum 12-mei-1940 Rhenen
In memoriam:
Hendriks Jan Willem 9-5-1881 xxx 24-mrt-1945 Gendringen
Jansen Gerard 21-aug-1915 Rheden 12-mei-1942 Braunschweig
Orden, van Johannes H. 16-04-1898 Renkum 8-mei-1945 Wöbbelin, Ludwigslust
Verstegen Theodorus J. 7-jun-1900 Renkum 24-mei-1945 Wageningen op de plaquette staat Verstege.
Wessels Johannes 02-03-1893 Arnhem 27-apr-1945 Leusden
info 4 + 5 mei
De eerste uitvoering heeft een handgeschreven bord met daaronder een kleine parachute.
De eerste uitvoering in opbouw.
Al in september 1945 zijn omwonenden gewoon begonnen om een herrineringsmonument te maken. Initiatiefnemers waren Arend van de Poll, Bart Roosenboom en Piet Bodemeijer. Met twintig vrijwilligers is op 17 september 1945 begonnen met de werkzaamheden: een zesponder anti-tankgeschut dat op de Utrechtseweg stond, werd opgehaald. Langs de kant van de weg bij de Amsterdamseweg en de Wolfhezerweg lagen honderden containers gebruikt bij de droppings, waarvan enkele tientallen werden verwerkt in het monument. En zo werd het monument samengesteld uit overblijfselen van de luchtlandingen: uitrustingsstukken, luchtlandingscontainers en een kanon. Er was door niemand een vergunning gevraagd. Daarmee was dit monument wel het eerste Airbornemonument in de gemeente Renkum. Daardoor ook een bijzonder monument. Een beeldend kunstenaar kwam er niet aan te pas; het was een spontaan initiatief van de bevolking van Heelsum ter herinnering aan de luchtlandingen rond Heelsum, de heldhaftige strijd van de Engelse para’s en de moeilijke tijd die de Heelsumers na de luchtlandingen hebben doorstaan.
Oorspronkelijk stond het gedenkteken op een andere plek. Veel oorspronkelijke onderdelen waren "geleend" of sterk verroest. Er is nu geen enkele originele container meer in de boog zelf verwerkt. Het monument, dat in totaal drie keer in zijn bestaan is verplaatst, werd de eerste keer 10 meter noordelijker opnieuw opgebouwd. De containers die de fundering van 3,75 bij 3,75 meter vormden, werden met cement volgestort.
In verband met de reconstructie van het wegennet, bij de S-bocht, werd het in 1990 opnieuw verplaatst naar de huidige locatie. Het monument is toen ook grondig gerenoveerd. Vlak voor de 75jarige herdenking was er weer een renovatie.
Een tweede uitvoering. Een ansichtkaart van Vigevano.
goed te zien is waar het monument eerst gestaan heeft, op de hoek Utrechtse- en Bennekomseweg
situatie in 1971
tweede versie
de tweede versie.
Bij de tweede versie is er een grotere parachute en zijn de originele wapens op de bovenste ligger al "geleend" door verzamelaars. Hier staan andere wapens, veel schuiner en nu met het Pegasuslogo.
de derde versie, de wapens zijn weer geleend en de vervangers zijn nu lager geplaatst dan op de foto hierboven
Het monument is 2 keer verplaatst. Dat kan ik op foto's niet goed laten zien.
De wapens bleven "geleend" worden. Dan maar zonder.
De volgende versie, met een blauwe Pegasus, zonder wapens
Ga zelf kijken, versie nummer vijf staat er tegenwoordig.