laatste update: januari 2023
home
Er zijn meerdere pagina's met specifieke gegevens. Deze staan in kolom hiernaast.
Het verhaal van het Jagershuis is interessant vanwege de oorlogsgeschiedenis, zoals beschreven door de heer Driessen zelf in het dagboek. Tip: lees het dagboek eerst en daarna de details hiernaast. Veel onderwerpen hiernaast komen in wel het dagboek aan bod, doch zijn daar niet uitgewerkt, vanwege de beperkingen van een dagboek.
Het dagboek beschrijft alleen de gebeurtenissen op het Jagershuis vanaf 17 september 1944, de tijdelijke evacuatie naar Jacoher. En uiteindelijk de evacuatie naar Zeist. De Slag om Arnhem begint op 17 september. Na de Slag om Arnhem (17 - 25 september 1944) beginnen de Engelse en Amerikaanse beschietingen vanuit de Betuwe, op locaties waar Duitse troepen zaten, of locaties van waaruit men een goed zicht had op wat er in de Betuwe gebeurde. Het resultaat is dat vrijwel alle gebouwen met zicht op de Betuwe, tussen Rhenen en Arnhem zijn verdwenen.
De Duitsers beschouwden de zuidelijke Veluwerand als een kwetsbaar front. Er werden loopgraven gegraven. De beschietingen van met name 2 oktober 1944 maken dat er in het Doorwertse heel veel verwoest werd. De meeste woningen van het dorp Doorwerth aan de Fonteinallee zijn toen verwoest. Zoals de herberg de Zalmen en het Jagershuis.
De Duitsers zijn na 25 september 1944 meerdere keren de Rijn overgestoken. Uiteindelijk werd Driel weer door de Duitsers veroverd en heeft men in december 1944 meerdere dijken (oa bij Elden de Drielse- en Griftdijk) in de Betuwe geïnundeerd en werd het gebied tegen over de zuidelijke Veluwezoom een niemandsland. Tot aan het nog in aanleg zijnde Amsterdam-Rijnkanaal kwamen meerdere gebieden onder water te staan.
Kadaster kaarten plattegronden. 1845 - 1932
Ansichtkaarten. (chronologisch) 1900 - 1945.
De Chocola fabriek in Rotterdam. 1910 - 1975.
Jagershuis in de krant 1917 - 1937.
Driessen betrekt en bewoond het Jagershuis. 1917 - 1944.
Het Berghuis 1923 - 1944.
Doorwerthse Perikelen 1927 - 1939.
Personeel in het Jagershuis 1921 - 1944.
Exadé en Wahlhalde. 1931 - 2011.
Het dagboek: "Onze dagen, van 17 september tot 6 october 1944". En aanvullingen.
tekst van : "Onze dagen, van 17 september tot 6 october 1944". 1944 - 1947.
Fotoboek familie Driessen 1926 - 1960.
Hoe loopt het af. 1944 - 2017.
Theo Driessen, boek: Inleiding tot een wereldbeeld. 1951.
Oorlogsgedichtjes van Helen Driessen. 1944 - 1946
Nawoord van Helen Driessen. 2011.
Hoe ziet de locatie van het voormalige Jagershuis er tegenwoordig uit? 2017
ISBN-nummer: 9789490000165
Een stripverhaal naar aanleiding van het dagboek van de heer Driessen.
Bij de presentatie van het stripboek op Kasteel Doorwerth in december 2022, ontvingen de bezoekers een heerlijke reep chocolade, waarvan het leek dat die nog uit de Driessen Chocolaad fabriek kwam.
Samenwerking is gezocht en gevonden met het Geldersch Landschap en Kasteelen. Met het Gelders Archief. Dit werk bouwt ook verder op de boeken van andere auteurs: Demoed, Brouwer, Gerritsen, e.a. In de huidige tijd staan veel archieven op het internet en middels Delpher van de Koninklijke Bibliotheek is er veel op te zoeken en te controleren.
Meerdere foto's zijn in werkelijkheid groter dan u ze in de website ziet. Open deze in een eigen venster en u ziet meer details.
M.A. Sipman: Arnhem. Uitgever: H.W.van Marle, 1880.
Deze boerderij stond bekend als: Hertenhuis.
naar een tekening van M. Vos getekend rond 1870 (hier een link naar een andere foto)
Maria Vos maakt al een tekening van dit pand rond 1870.
Op kadasterkaarten komt het Hertenhuis al voor in mei 1849. Dat is vrijwel direct na de aanleg van de Italiaanseweg in 1847-48.
Een uitzicht vanaf de Duno, waarschijnlijk door Wisselingh. Op de voorgrond hetzelfde dak van het Hertenhuis als op de tekening hiernaast. bron
Wat is een Jagershuis en ik neem aan dat het Hertenhuis dezelfde functie gehad heeft heeft. Een Jagershuis is een gebouw waar de jagers na afloop van de jacht, de laarzen schoonmaken. We gaan toch niet met onze modderpoten het kasteel (Doorwerth) in! De buit werd door de jachtmeester (personeelslid) uitgestald en later verdeeld. Er werd een en ander genuttigd, met name gedronken. Jongens onder elkaar, en daar wil je de echtgenoten niet bij hebben.
Voordat het Hertenhuis er was werd er hiervoor gebruik gemaakt van de voorpoort van het kasteel. Kijk voor enige info over de voorpoort (poortgebouw) op deze pagina: http://www.hansbraakhuis en scroll daar helemaal naar beneden.
Hier een stukje van de de folder "Fiets af, Duno op": "In de hoek van de Fonteinallee en de Italiaanseweg staat al vanaf circa 1800 een klein huisje" (zie hierboven). Romantischer kun je het niet maken. Op de Kadaster- en Bonnekaarten van 1832 is er geen huisje te vinden.
"Helaas heeft de Slag om Arnhem in september 1944 aan het huis, kunstcollectie en tuinaanleg veel schade toegebracht. In 1955 is het perceel overgedragen aan Geldersch Landschap" Het Jagershuis was compleet in vuur opgegaan (alles, behalve de fundamenten) was van hout. De familie Driessen wilde niet meer terug naar hun oorlogstrauma: wat ons is overkomen, zal een ander bespaard blijven. En vandaar de voorwaarde: geen herbouw.
Scheffer koopt de Duno in 1898. In dat jaar verbetert Dhr. Scheffer (1846-1917) zijn landgoed 'de Duno'; hij laat de boerderij het 'Hertenhuis' afbreken en bouwt een nieuw Zwitsers huis (het Jagershuis). De gehele kavel van het Jagershuis beslaat zo'n 14 hectare.
In de acte staat dat de gehele Duno, inclusief het Jagerhuis te koop komt.
De uitgestelde veiling van het landgoed de Duno nabij Oosterbeek. zal wegens de tijdsomstandigheden geen verderen voortgang hebben. Notaris De Meester te Heteren.
De Telegraaf van 03-09-1914
De Eerste Wereld Oorlog is net begonnen en Scheffer ziet er van af.
H. Blankenspoor was jachtopziener - bosbaas van Scheffer.
Hij woont in het Jagershuis in 1915. Ervoor en daarna zie ik dit adres niet meer in advertenties verschijnen.
Uit de Arnhemsche courant van 09-04-1915
Op de prentbriefkaart is de trap met rustiek cementen rotspartijen naar de vijver goed te zien. Delen daarvan zijn nu nog aanwezig. Het cement rustiek is aangebracht in opdracht van door Copijn, voor Scheffer, zo rond 1900. Dus nog voor de aankoop door Driessen.
Klik hier voor een onderzoek naar het moment (welk jaar) een foto voor een ansichtkaart gemaakt is. Het Jagershuis is meermalen opgeknapt en verbouwd. Als je de ansichtkaarten op "tijd" zou kunnen leggen, dat weet je de volgorde van de verbouwingen.
Het Boschhuis is waarschijnlijk het zelfde als het Berghuis, misschien dat er voor de twee afzonderlijke gebouwen ook twee namen waren. In het dagboek komt alleen de naam Berghuis voor, op de kaart uit 1930 staat alleen Boschhuis.
Het Berghuis: De heer Driessen zelf; citaat uit het (1944) dagboek; "Als altijd sta ik daar op het brede witte terras, gevangen door het uitzicht: over de twee ingeslepen dalen met hun tekenende omzoming van hoog en laag hout, over uiterwaarden en Rijn ontplooit zich in kleur en pracht de Betuwe, met de heuvels van Nijmegen en Kleef in het verre verschiet, als een heerlijk land in rust en vrede. Niets van de oorlog, alleen het geschonden silhouet van Nijmegen herinnert aan de wrede brand van Februari".
Open de foto van de kaart in een apart venster, deze wordt dan groter weer gegeven.
Op de vele ansichtkaarten van het Jagerhuis is niet goed te zien hoe een en ander nu in elkaar zat. Dat probleem heeft deze tekening ook. De heer Driessen heeft na de oorlog met deze tekening wel alles op een rijtje naast elkaar gezet. Op de oudste kaarten zie je alleen het oorspronkelijke Jagerhuis, de Zwitserse blokhut. Op bijgaande tekening zie je de laatste complete fase. De Jagershuis zelf, de blokhut is al uitgebouwd (zie de verschillen tov. de bovenste ansicht), De garage lag links en rechts zie je de muziekzaal, waar het orgel was. Die zaal lag apart aan de achterkant van het huis en was verbonden door een gang met trappen. De garage had een eigen toegangsweg die niet op de tekening te zien is.
Helen: "Deze tekening is helemaal verkeerd, d.w.z. je kon het huis alleen maar in deeltjes bekijken en met deze tekening zette mijn vader alles op een rijtje naast elkaar, maar in werkelijkheid was het helemaal niet zo. Het is dan ook geen tekening die je zou moeten gebruiken, want het heeft niets met de werkelijkheid te maken. Je kon met de auto zo binnenrijden, de garage lag links en rechts zie je de zogenaamde zaal, waar zijn orgel zat. Die zaal lag apart van het huis en was alleen verbonden door een gang met trappen. In de rest van het huis zaten verschillende bellen en als hij werd gebeld, kwam hij door die hele gang aan gerend, als het Rotterdam was (de fabriek) zat er een speciale knop waardoor hij nog sneller aan kwam rennen. De gang kwam uit in de eetkamer, die zag je dus vanaf de weg die naar Renkum en Oosterbeek ging en keek uit over de uiterwaarden en Rijn. De kinderafdeling zat links achter de garage, en ook de kamers voor het personeel, 13 man. Mijn kamer lag boven de eetkamer en was naast de slaapkamer van mijn ouders, dus aan de voorkant van het huis. Ik herinner me niet ooit in de auto te hebben gereden. In mijn tijd stond de auto in de garage (Merk Hansa) want toen kon je al geen benzine meer krijgen".
restant van het "kippengaas" beton.
De luchtlandingen zijn op zondag 17 september 1944. De eerste Duitsers melden zich bij het Jagerhuis op woensdag 20 september. Op donderdag 21 september laten de Duitsers zich meer en meer zien bij het Jagershuis. Vanaf vrijdag 22 september zijn de Duitsers ingekwartierd in het Jagerhuis. Vanaf het Jagershuis worden het Veerhuis, boerderij "de Aanval" en de steenfabriek "de Korevaar" in de zuidelijke uiterwaarden in brand geschoten. Op zaterdag 23 september moeten de Driessens het Jagershuis verlaten. De Duitsers achten verder verblijf te onveilig. Omdat Duitsers vanuit het Jagershuis op Engelse stellingen aan de zuidkant van de Rijn schieten, wordt er ook teruggeschoten en raakt het Jagershuis beschadigd. Na 28 september wordt een bezoek aan het Jagershuis door de heer Driessen, die op Jacoher (hoger op de Italiaanseweg) onderdak had gevonden, verboden. Op maandag 2 oktober brand het Jagershuis uiteindelijk geheel af. De Engelsen beschieten het met fosforgranaten, en de houten gebouwen zijn daar niet tegen bestand. De schoorsteen en wat muurtjes is het enige dat resteert. Deze restanten zijn door de huidige eigenaar van de Duno (GLK) vanaf 1955 opgeruimd. GLK voegt het bezit van Driessen en de Duno weer samen, zoals het daarvoor ook was.
Lange tijd is de gemeente Renkum er vanuit gegaan dat op de locatie van het Berghuis een nieuw huis zou kunnen en mogen worden gebouwd.
Hoe loopt het af.
Th. Driessen heeft de Doorwerthse bezittingen ondergebracht in de Stichting Doorwerth. De Stichting Doorwerth kent slechts één vruchtgebruiker en bestuurslid: Th.H. Driessen. Na de oorlog wordt conform de artikelen 11 en 12 van de Wet op Materiële Oorlogsschaden (uit 1950) de schade van Driessen bepaald op hfl 60.000,=. Een gedeelte daarvan, te weten hfl 48.000 wordt uitbetaald door het Ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvesting aan de heer Th. Driessen. Dit is ter zake de verwoesting van het perceel Fonteinallee nummer 3: Jagershuis en het Berghuis.
Op 30 augustus 1955 verkoopt de Stichting Doorwerth bij notaris Houtzagers te Oosterbeek de herbouwrechten (claims) van de kavel aan de Fonteinallee 3 te Doorwerth, kadastraal bekend als Doorwerth C 1247 (1248 wordt niet genoemd). Verkocht wordt de kavel van het Berghuis à hfl 3.700,= en de kavel van het Jagershuis á hfl 8.300,=. De koper is Coendert Jochem Frederiks, een aannemer uit Oosterbeek. De twee genoemde bedragen zijn samen de vastgestelde oorlogsschade. Dat de kavel van het Berghuis (1248) niet wordt genoemd, komt door een bijzonder bepaling in het verkoopcontract van 2 februari 1955. Daar mag wel herbouw wel plaats vinden. (binnenkort meer)
Op de Fonteinallee, komende vanaf de Boersberg, heb je na de driesprong (voor het Kasteel rechts aanhouden) eerst aan de linkerkant de Holleweg en daarna de Italiaanseweg.
De Fonteinallee is op dit gedeelte alleen toegankelijk voor voetgangers en fietsers.
Op de hoek tussen de Fonteinallee en de Italiaanseweg is een vijver. Het Jagershuis heeft aan deze vijver gestaan. Vanaf de Fonteinallee de Italiaanseweg omhooglopen en na 10 meter is er rechts een voetpad. Kijk naar de vijver en zoek naar rododendron en bamboe. Draai je om, dan ziet dan een stuk bos op een vlak gebied. Dat was de locatie van het Jagershuis. Volg je het voetpad omhoog naar het Oosten dan kom je eerst fundamenten van een terras tegen. Nog iets verder omhoog aan de rechterkant de in 2016 herstelde fundamenten van de theekoepel.
:
Hoe ziet het er in 2014 uit.
Het Hertenhuis wordt in 1846-47 door J.A.P.P. Baron van Brakell gebouwd. Een kleine boerderij in de knik van de net nieuwe Italiaanseweg en de Fonteinallee. In 1898 koopt Scheffer de Duno, laat het Hertenhuis afbreken en bouwt een Jagershuis.
Scheffer verkoopt in 1914 al een zuidwestelijk gedeelte van de Duno aan van Vloten en de erfgenaam van Scheffer verkoopt de restanten van de Duno aan van Vloten in 1917.
Van Vloten verkoopt in 1919 het Jagershuis aan de heer Driessen. Driessen gaat er in 1920 wonen. Driessen, geboren in een familie van chocolade en cacao fabrikanten, gaat al vroeg naar een Handelsschool in Genève, doch moet die afbreken vanwege het overlijden van zijn vader en wordt dan als 19 jarige (1902) directeur van de fabriek.
In 1909 gaat Mia van der Torre als 14 jarige op de chocolafabriek werken.
In 1911 verhuisd Driessen naar een woning in Den Haag en dan verhuisd van der Torre daar ook naar toe.
In 1915 huwt Driessen met van der Torre en 6 maanden later wordt Elbia geboren. Bij het huwelijk zijn er twee gemeentebodes als getuigen.
In 1918 verhuist de familie Driessen - vd Torre naar Scheveningen. En in 1920 verhuisd men naar Doorwerth. Een echtscheiding volgt in 1925.
In 1926 volgt er een huwelijk tussen Driessen en mw. Lesturgeon. Zij is een afstammeling van de Van Oldenbarneveldt uit onze geschiedenisboeken.
Nederland valt in handen van de Duitse bezetters op 15 mei 1940. Op 17 september 1944 beginnen de Airborne landingen om Arnhem te veroveren. Op het Jagerhuis ziet men de bommenwerpers en later de "trekkers" met de zweefvliegtuigen die 3,5 kilometer verderop bij Renkum landen.
Driessen begint met het schrijven van zijn Dagboek. Nadat de Engelsen en Polen zich terug hebben getrokken over de Rijn naar de Betuwe wordt er op Duitsers in het Jagerhuis en omgeving vanuit de Betuwe geschoten. Er worden steeds meer Duitsers ingekwartierd in het Jagershuis, de beschietingen worden erger. De familie Driessen zoekt een veilig heenkomen op Jacoher, wat hoger op de Italiaanseweg. Op 4 oktober 1944 moet men het gebied verlaten en op 5 oktober komt men aan op meerdere evacuatie adressen in Zeist.
In het dagboek wordt beschreven dat er niets over is gebleven van het Jagershuis. Na de oorlog komt een Doorwerthse buurvrouw de afgewassen Meisner-schaal terug brengen waarop een appeltaart had gelegen. Is dat het enige wat nog resteert? Ook verdween een groot drieluik van 'd Oggiono uit ± 1520 dat in een kathedraal niet had misstaan. En een vakantieverblijf in Duitsland was ingepikt. De Rotterdamse fabriek was al in 1935 verkocht en Driessen beheerde de gelden voor de NV A.Driessen, aandeelhouders de familieleden uit drie generaties Driessen.
Eind mei 1945 heeft Driessen al een leuke woning in Zeist gekocht. Vanaf juni 1945 woont de heer Driessen vrijwel altijd in Zwitserland. Vrouw en kinderen in Zeist achterlatend.
Driessen wordt ernstig ziek.
In Zwitserland komt er een relatie met een Nederlandse verpleegkundige.
Driessen overlijdt in 1958. De erfenis gaat naar echtgenote en 6 kinderen, dus ook naar Elbia uit het eerste huwelijk. Er is een eenmalige uitkering voor de verpleegkundige.
Als je vanaf de theekoepel verder omhoog loopt dan kom je deze boom met blootgeregende wortels tegen. Opname 2015
Riet? Midden in het bos? Restanten van de aanplant van Driessen. Opname 2015
Naast de muziekzaal was een klein terras. De fundamenten zijn nog te zien. Opname 2015.
Het fundament van de theekoepen was verzakt. Gerestaureerd door het GLK in 2016. Opname 2015
Heeft u antwoorden, graag:
Met dank aan de familie Driessen, Balledux. x
Gebruikte bronnen:
Klaas Bouwer; De geschiedenis van bos en landschap van de Zuidwest-Veluwe; 2008
Cees Gerritsen; De Fonteinallee herleeft; 2007
Andere bronnen staan in de tekts op op de betreffende pagina's.
