Hans Braakhuis

home
Natuurgebieden in de gemeente Renkumbijgewerkt in okt 2023
Renkums Beekdal, grotendeels gemeente Wageningen.

Er zijn 40 tot 50 millioen euro's uitgegeven om een gedeelte waar industrie gevestigd was, schoon te maken en terug te geven aan de natuur.
Daardoor is het weer soort oud gletsjerdal dat nu weer in volle glorie te zien is.

De natuur is van Staatsbosbeheer, en veel goeds wordt gedaan door Renkums Beekdal

Recentelijk wordt er steeds meer gebouwd in dit Natura 2000 gebied.
Cardanusbossen, Doorwerth.

Genoemd naar de N.V. Exploitatie Maatschappij Cardanus  die vanaf 1925 met de ontwikkeling van het huidige Doorwerth is begonnen. Cardanus heeft de landschapsarchitect Tersteeg, gevraagd het Doorwerth-complex en een golfterrein te ontwerpen.
De Cardanusbossen zijn ten noorden en zuiden van de Van der Molenallee in Doorwerth. Vanaf Doorwerth tot de Westerbouwing. Aan de noordzijde is de N 225 te vinden. Aan de westzijde ligt het gehucht Kievitsdel. In het bos aan de van der Molenallee, staat een transformatorhuisje dat een rijksmonument is.

Wikipedia.
De Duno in Doorwerth, Heveadorp Lees hier meer over de Duno.
Herten aan de Rijn.

Rond het jaar 200 zijn er provincial plannen om de zuidwestelijke Veluwezoom, weer als leefgebied van het edelhert te herwinnen, waarbij de gemeenten Renkum, Wageningen, Ede en Arnhem er naar streven een aaneengesloten natuurgebied te vormen, waarin het Renkumse beekdal als schakel tussen uiterwaarden en zandgronden moet dienen.

Herten aan de Rijn is de naam voor een project om het industriegebied van de papierfabriek, later een rubberfabriek en daarna tot aan de laatste sloop een klein industrieterrein aan de Oliemolenweg, Hartenseweg en Beukenlaan, geheel te verwijderen en er natuur voor in de plaats te brengen.

In 2007 wist Wessels, de laatst aanwezige, nog de sloop van omringende panden, via de rechter tegen te houden. In totaal betrof het een gebied van 12 hectare, aan de Beukenlaan en Hartenseweg te Renkum. In 2007 werden de kosten nog beraamd op totaal 36 miljoen euro.

Hartenseweg Renkum
Vredestein

Op de plek waar nu nog een paardenstal staat (rode punt) aan de Hartenseweg in Renkum, kan een houten huis komen met een tuin die bestaat uit natuur (het beekdal). Het gemeentebestuur van Renkum gaat akkoord. In 2021 werd de verbouw van een schuur naar een woning, midden in het beekdal, door de rechter tegengehouden. Er werd in 2022 beroep ingesteld.
de Hemelseberg in Oosterbeek Een groot gedeelte van de Hemelseberg is afgesloten. De omringende bossen zijn wel toegankelijk.
De Kleiputten, Heelsum.

Deze kleiputten zijn tussen de jaren 1920 en 1950 uitgegraven en de klei werd gebruikt voor de steenfabricage. Het gaat om een vervallen uiterwaard, nu een moerassig gebied, dat onder de Natura 2000 richtlijn valt. De naam Kleiputten is ontstaan doordat er heel veel klei uit de uiterwaard gehaald is, een tichelgat dus. Het winningsgebied was vroeger eigendom van de steenfabriek van Van Wijck aan de zuidzijde van de Nederrijn. Er waren meer kleigaten ten oosten en westen, maar die zijn gedempt om het voor agrarisch (mede)gebruik geschikt te maken. De gewonnen klei werd via een smalspoor en een kleipontje nabij de Heelsumse beek naar de overzijde van de rivier vervoerd.
 
Tegenwoordig is natuurbehoud belangrijk, voor de klei was de opbrengst uit hout, e.d. de reden van het goed. De Kleiputten zijn niet toegankelijk en je kunt er een glimp van opvangen als je over de Doorwerthse Fonteinallee naar het westen loopt, onder de autoweg door (je loopt tegen de ingang aan) en dan ter hoogte van de boerderij Veld en Beek naar de Nederrijn kijkt.

In 1984 werd de Stichting tot behoud van het natuurreservaat de Kleiputten, uit Wageningen eigenaar van 20 van de 40 hectare van het goed. Eens per jaar konden de donateurs van de Stichting er een bezoek brengen. De stichting heeft bestaan tot zo 1989. Daarna werd het kennelijk verkocht. Het gebied stond in november 2015 opnieuw te koop.

De nieuwe eigenaar vindt natuurbehoud belangrijk en wil de natuur met rust laten. Net als de aangrenzende Jufferswaard dus een voormalig industrieterrein waar de natuur het voor het zeggen heeft gekregen.
Kleiputten Heelsum

Bijzondere vogels.
Landgoed Mariëndaal, Oosterbeek, Arnhem Lees hier meer over Mariëndaal
de Noordberg bij Heelsum
Natuurgebied Reijerscamp in Wolfheze.

Op de Duitsekampweg eindigt op de Reyerskamp.

Enkele mogelijkheden vwb de naam Reijerscamp: De ‘Reijers-Camp’ is kennelijk zo genoemd naar de Gele Rijders in Arnhem die hier na 1861 een manege hadden. Nog een naam-herkomst: In 1822 start Otto Reijers in Wolfheze. In 1908 begon de directeur van de Van Houten's Cacaofabrieken, de heer Mesdag, met de ontwikkeling van de landgoederen tussen het Papendal (Arnhem) en de Buunderkamp).
 In 1909 begon een stoomploeg van de Heide Maatschappij met het afgraven en omspitten. Mesdag had ook ossen voor kleinere werkzaamheden. Tegenover station Wolfheze stond een schuur voor deze ossen. Rond 1917 zijn al 500 hectare omgetoverd in akkers en weilanden en zijn er twee  modelboerderijen (Johanna-Hoeve en Reijerscamp)

Er is al een boerderij gemaand Reijerscamp aan de huidige Amsterdamseweg in Arnhem.
In 1917 werd meer bos en hei ontgonnen tot bouw- en weiland. In 1922 werd de stekker uit de modelboerderij Reijerscamp getrokken. De boerderijen bleven. Het gebied sluit aan op natuurgebied Planken Wambuis.

Op 17 september 1944 vond in dit gebied onder andere de landing plaats van honderden zweefvliegtuigen. Tijdens de Slag om Arnhem werden deze ingezet om troepen en materieel te vervoeren.

Aangekocht in 2002 door Natuurmonumenten en het als voormalig landbouwgebied wordt  ontwikkeld naar natuur, terug naar de situatie van 1895. Toen was dit gebied vooral hei en bos.

 In 2013 kwam het ecoduct over de A12 tot stand en is er een verbinding ontstaan tussen de Veluwe enerzijds en de uiterwaarden van de Nederrijn anderzijds. Begin met een koffie bij het Hotel de Buunderkamp en loop dan de achtertuin in naar het oosten.

Ontwikkelingen.

In 2016
een nieuw natuurgebied van Natuurmonumenten.

De Reijerscamp was ooit een onderdeel van Waldfrieden.
Planken Wambuis en het Reemsterveld gemeente Ede
In de Renkumse Poort komen bos, beekdal en de uiterwaarden van de Nederrijn bij Renkum samen.

Het heuvelachtige gebied is een mooi voorbeeld van geslaagd natuurbeheer. Het voormalige industrieterrein Beukenlaan is in 2013 omgetoverd tot een ecologische verbinding tussen de Oostvaardersplassen, Veluwe, uiterwaarden aan de Nederrijn, het Renkums beekdal, de Gelderse Poort (de streek waarin de Rijn zich vertakt in Waal, Nederrijn en IJssel, oa. Ooypolder) en het Duitse Reichswald. Zo kunnen edelherten nu van de Veluwe naar de Nederrijn lopen. Het Renkums Beekdal is een van de belangrijkste dalen op de Zuid Veluwe. Het beekdal is in de voorlaatste ijstijd gevormd, toen smeltwater het huidige beekdal naar de Nederrijn uitschuurde. Al vroeg werd er in het beekdal gegraven om het water te kunnen gebruiken voor de landbouw (Harten) en in later tijd als waterkracht voor watermolens. Met deze watermolens ontstond een vroeg 'industrieterrein' voor de verwerking van graan, raapzaadolie en later papier, uiteindelijk uitmondend in het industrieterrein Beukenlaan. Er stonden grote fabrieken van Van Gelder, later Parenco, Vredestein.
2009: De realisatie van de ecologische verbindingszone tussen het centraal Veluws natuurgebied en het Rijndal is een stuk dichterbij gekomen. De Dienst Landelijk Gebied heeft ook met het laatste bedrijf op industrieterrein Beukenlaan, bouwmarkt Wessels, overeenstemming bereikt over verplaatsing. Dit industrieterrein in het Renkums Beekdal kan nu worden omgevormd tot natuurgebied. Er ontstaat hierdoor een prachtige verbinding tussen de natuur op de Veluwe en de natuur langs de Rijn. Gedeputeerde Keereweer is zeer positief: "De aankoop van dit laatste bedrijf is een belangrijke mijlpaal. Niets staat nu het herstel van het Renkums beekdal nog in de weg." (bron)

Vier eigenaren van de gronden in het Renkums Beekdal hebben in 2011 de handen ineengeslagen. Zij hebben gezamenlijk een visie gemaakt waarin zij een bijdrage willen leveren aan het Renkums Beekdal en daarmee aan de Renkumse Poort. Zo zal de natte natuur langs de beek, worden omgevormd naar beekdalgraslanden. Je hebt het dan ook over het zuidelijke gedeelte, het stuk onder het voormalige kasteel Grunsfoort, tot aan de Rijksweg N225. Vernam van een van de beheerders dat men in 2017 gaat beginnen.
Tuin de Lage Oorsprong De Oorsprong
Uiterwaarden Oosterbeek
De Valkeniersbossen, genoemd naar de Amsterdamse koopman Jan Valckenier, zijn gelegen tussen de Veerweg, de Oude Oosterbeekseweg en de woonkern Heveadorp op de stuwwal van de Rijn. Ze ondergaan de uitstraling van het belangrijkste recreatieobject 'De Westerbouwing'. Ook los daarvan vormt het geheel een interessant natuurgebied, dat vooral door zijn hoogteverschillen aan het landschap een bijzonder karakter geeft. Vanaf de Veerweg loopt de helling eerst stijl omhoog, met via 'doorzichten' vanaf de uitspanning een fraai uitzicht over de rivier en over de Betuwe.
In 1903 werd J.W.F. Scheffer van 'De DUNO' eigenaar. Deze is bekend van de model-boerderij 'Het huis ter Aa' in het Seelbeekdal. De bosaanleg is in zijn opdracht
waarschijnlijk in 1916 door de tuin- en landschapsarchitect S. Voorhoeve verzorgd. In
191 7 wordt de gemeente Renkum eigenaresse van de bossen.
De Valkeniersbossen vormen een multifunctioneel bos met de houtproduktie de natuur
en de recreatie als gelijkwaardige functies. Van gemeentezijde heeft het hellingbos bijzondere
aandacht en dat geldt ook voor de biotoop van de beek. Het bos bestaat grotendeels
uit loofbomen, met slechts 11% naaldhout. Het beheer van de Seelbeek staat bij de
groenverzorgers van de gemeente speciaal in de belangstelling en daarvan is volop blijk
gegeven bij de rehabilitatie van de kern Heveadorp. Een aantrekkelijk dagrecreatieterrein
vormt dat bij het Drielseveer, waar 's zomers velen neerstrijken om zich genoeglijk te verpozen;
samen met de hengelaars die men daar veelvuldig aantreft.

Uiteraard heeft ook de heer E.J. Demoed zich in de geschiedenisvan de Val(c)keniersbossen
verdiept en hij vraagt zich af waaraan de Amsterdamse koopman de eer heeft verdiend
dat de bossen naar hem vernoemd zijn. Het gaat hierbij om de vroegere Veluwse
domeingronden/bossen en heidevelden, die hij op 11 oktober 1838 op de veiling 'Het
Zwijnshoofd' in Arnhem verwierf. Daaronder de 'Homoetse heg', groot 5.22.87 ha, ontgonnen
woeste grond dus, maar daarbij bleef't dan ook. De naam 'Homoetsbos' zou volgens
Demoed - méér voor de hand gelegen hebben. Wat er ook van zij, Valckenier werd
met een c als vierde letter geschreven zodat die letter ten onrechte uit de benaming is
weggelaten.
Waldfrieden, Johannahoeve, Vrijland in Oosterbeek Lees hier meer over Waldfreiden.
de Wodanseiken in Wolfheze Lees hier meer over de Wodanseiken.
de Wolfhezerheide
„De vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland vraagt aan haar goede vriend, het Nederlandsche volk, zestig duizend gulden voor de aankoop van het landgoed Hoog-Wolfheze".
Aldus de bekende Jac. P. Thijsse in „De levende natuur" van l mei 1939. En hij voegt er aan toe: „In mijn jonge jaren was Wolfheze bij de menschen in Holland misschien nog wel meer bekend dan Rozendaal. De duizendjarigeden en de Wodanseiken wekten belangstelling van hoger allooi, dan de bedriegertjes en de schelpengrot".
Die zestig duizend gulden kwam er, en de vereniging werd in datzelfde jaar eigenaar van de Wolfhezer bossen. Men was in haar nopjes met deze aanwinst. Bovendien kon men in 1967 het landgoed Laag-Wolfheze aankopen van mr. Chr. P. van Eeghen. Dit gedeelte was 181 ha groot. Samen met de 111 ha dat in 1939 in haar bezit verkregen werd, vormde het een aaneengesloten
natuurgebied van 292 ha., dat „Natuurmonument Wolfheze" gedoopt werd.
Op- en aanmerkingen, graag: mail